مقایسه اثربخشی بازی درمانی انفرادی و گروهی بر رفتارهای مقابله‌ای در دانش‌آموزان دبستانی با اختلال نارسایی توجه/ فزون کنشی

زمینه و هدف: بازی درمانی، روشی خلاقانه در روان درمانی کودک است و این درمان متناسب با سن، نیازهای کودکان در زمینه های سنی مختلف را برآورده کرده و بر تغییر رفتار، سازش یافتگی، و مهارت های اجتماعی آنها، اثر مهمی دارد. پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی بازی درمانی انفرادی و گروهی بر رفتارهای مقابله ای در دانش آموزان دبستانی با اختلال نارسایی توجه/ فزون کنشی انجام شد.روش: طرح این پژوهش، تجربی از نوع پیش آزمونپس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری این مطالعه شامل تمامی دانش آموزان دختر و پسر دبستانی با اختلال نارسایی توجه/ فزون کنشی شهر تهران در سال تحصیلی 98-1397 بودند که تعداد 60 دانش آموز با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند به عنوان نمونه مورد مطالعه انتخاب شده و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و یک گروه گواه (هر گروه 20 دانش آموز) جایدهی شدند. گروه های آزمایش تحت بازی درمانی انفرادی (10 جلسه 45 دقیقه ای) و بازی درمانی گروهی (10 جلسه 60 دقیقه ای) قرار گرفتند؛ اما گروه گواه هیچ گونه مداخله ای دریافت نکرد. به منظور گردآوری داده ها از پرسشنامه رفتارهای مقابله ای فلاحی و همکاران (1396) و پرسشنامه تشخیصی اختلال فزون کنشی نارسایی توجه کانرز (1999) استفاده شد و در پایان داده های به دست آمده با استفاده از آزمون آماری تحلیل کوواریانس، تحلیل شدند.یافته ها: نتایج نشان دادند که بازی درمانی به هر دو شیوه انفرادی و گروهی بر افزایش مولفه کنارآمدن با مشکل (217/93=f) و کاهش مولفه های انحراف از مشکل (1153/09=f)، و کنارآمدن ویرانگر (317/57=f) دانش آموزان دبستانی با اختلال نارسایی توجه/ فزون کنشی موثر است (p<0.01). همچنین بر اساس نتایج حاصل از آزمون تعقیبی، بازی درمانی به شیوه گروهی موثرتر از بازی درمانی انفرادی در افزایش مولفه کنارآمدن با مشکل(3/61=md)، و کاهش مولفه های انحراف از مشکل (4/65=md) و کنارآمدن ویرانگر (3/63=md) دانش آموزان دبستانی با اختلال نارسایی توجه/ فزون کنشی بود (p<0.01).نتیجه گیری: بازی درمانی انفرادی و گروهی بر افزایش رفتارهای مقابله ای دانش آموزان دبستانی با اختلال نارسایی توجه/ فزون کنشی اثربخش است، اما بر اساس نتایج به دست آمده از این مطالعه باید توجه داشت که اجرای این شیوه به صورت گروهی می تواند تاثیرات بیشتری بر بهبود وضعیت روانی و رفتاری کودکان داشته باشد.

Comparison of the Effectiveness of Individual and Group Play Therapy on Coping Behaviors in Primary School Students with Attention Deficit Hyperactivity Disorder

Background and Purpose: Play therapy is an innovative psychotherapy technique in child therapy. This therapy can fulfill the needs of children in different ages and it can significantly affect their behavior change, adaptability, and social skills. Present study aimed to compare the effectiveness of individual and group play therapy on the coping behaviors of students with Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD).Method: This study was an experimental research with pretest posttest control group design. The study population included all the male and female students with ADHD in Tehran in the academic year 20182019. A sample of 60 students was selected by purposive sampling and then randomly assigned to either the experimental or control group (20 per group). The experimental group underwent ten 45min sessions of individual play therapy and ten 60min sessions of group play therapy, but the control group received no intervention. Oppositional Behaviors Questionnaire (Falahi et al., 2017) and Conner’s ADHD Rating Scale (1999) were used to gather the data. Data were analyzed by ANCOVA. Results: Findings showed that both individual and group play therapy were effective in increasing the component of problem coping (F=217.93), decreasing the component of solution aversion (F=1153.09) and destructive coping (F=317.57) in primary students with ADHD (p<0.01). Also, based on the findings of followup test, group play therapy was more effective than individual play therapy in terms of increasing the component of problem coping (MD=3.61) and decreasing the components of solution aversion (MD=4.65) and destructive coping (MD=3.66) in primary school students with ADHD (p<0.01). Conclusion: Individual and group play therapy are effective in increasing the coping behaviors of primary school students with ADHD but based on the results, group play therapy can be more effective in improving the mental and behavioral situation of children.