مقایسه اثربخشی بازی درمانی و درمان تعامل والدکودک بر کنش های اجرایی و تعامل والدکودک در کودکان با اختلال نافرمانی مقابله‌ای

زمینه و هدف: اختلال نافرمانی مقابله ای یکی از رایج ترین اختلال های رفتاری در کودکان و نوجوانان است که هر دو دسته عوامل ژنتیکی و محیطی، در تظاهرات بالینی آن نقش دارند. این اختلال در سنین پیش دبستانی و ابتدایی نیز رایج است و بر عملکرد تحصیلی و سازشی دانش آموزان بسیار تاثیرگذار است. این پژوهش با هدف مقایسه اثربخشی بازی درمانی و درمان تعامل والدکودک بر کنش های اجرایی و تعامل والد کودک در کودکان با اختلال نافرمانی مقابله ای انجام شد. روش: روش این پژوهش از نوع شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی دختران 7 تا 9 سال با اختلال نافرمانی مقابله ای مقاطع اول تا سوم ابتدایی شهر تنکابن در سال تحصیلی 99-98 بود. با استفاده از روش نمونه گیری دومرحله ای تصادفی، 39 دانش آموز از جامعه آماری ذکر شده به عنوان نمونه مورد مطالعه انتخاب شدند که به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و یک گروه گواه (13 دانش آموز در هر گروه) جایدهی شدند. به گروه آزمایش اول، بازی درمانی در 8 جلسه 90 دقیقه ای و به گروه آزمایش دوم، 12 جلسه90 دقیقه ای تعامل والدکودک آموزش داده شد؛ این در حالی است که گروه گواه هیچ مداخله ای دریافت نکرده است. برای جمع آوری داده ها در این مطالعه از پرسشنامه علائم مرضی کودکان (گادو و اِسپرافکین، 1994)، پرسشنامه کنش های اجرایی (جیویا و همکاران، 2000)، و پرسشنامه ارزیابی روابط والد کودک (فاین و همکاران، 1983) استفاده شد. داده های به دست آمده با استفاده از روش تحلیل کوواریانس تحلیل شدند. یافته ها: نتایج پژوهش حاضر نشان داد بین اثربخشی بازی درمانی و درمان تعامل والدکودک بر مهارت های تنظیم رفتار (52.23=f، 0.001=p) کودکان با اختلال نافرمانی مقابله ای، تفاوت وجود دارد؛ ولی بین اثربخشی این دو شیوه درمان بر مهارت های فراشناختی (11.71=f، 0.001=p)، احساسات مثبت (6.77=f، 0.005=p)، همانندسازی (11.06=f، 0.018=p)، عدم گمگشتگی نقش (4.86=f، 0.001=p)، و ارتباط (6.49=f، 0.005=p)، تفاوت وجود ندارد. نتیجه گیری: به نظر می رسد هر دو درمان با بهبود شناخت اجتماعی کودک و تسهیل دستیابی به خودتنظیمی و بازداری رفتاری بر کنش های اجرایی و تعامل والد کودک در کودکان با اختلال نافرمانی مقابله ای، اثرگذار باشند. تفاوت های بین دو شیوه در مقاله مورد بحث و تبیین قرار گرفته است.

Comparison of the Effectiveness of CognitiveBehavioral Play Therapy and ParentChild Interaction Therapy on Executive Functions and ParentChild Interaction in Children with Oppositional Defiant Disorder

Background and Purpose: Oppositional Defiant Disorder (ODD) is one of the most common behavioral disorders in children and adolescents. Genetic and environmental factors play equal roles in clinical manifestations of ODD. This disorder is very common in the preschool and primary school children and significantly affects their academic performance and adaptation. This research aims to compare the effectiveness of cognitivebehavioral play therapy and parentchild interaction therapy on the executive functions and parentchild interaction of children with ODD. Method: This study was a quasiexperimental research with pretestposttest control group design. The study population included all the 7 to 9year old girls with ODD who were studying at grades one to three of the primary school in Tonekabon city during the academic year 20192020. Through random twostage sampling, 39 students were selected as the study sample and then randomly assigned to two experimental groups and one control group (13 students per group). The first experimental group received eight 90min sessions of play therapy and the second experimental group underwent twelve 90min sessions of parentchild interaction training; while, the control group received no intervention. Child Symptom Inventory (Gadow & Sprafkin, 1994), Behavior Rating Inventory of Executive Function (Gioia et al., 2000), and ParentChild Relationship Survey (Fine et al., 1983) were used for data collection. Data were analyzed by Analysis of Covariance. Results: The results of the present study showed that there is a difference between the effectiveness of cognitivebehavioral play therapy and parentchild interaction therapy on behavior regulation skills (F=52.23, P=0.001) of children with ODD; But between the effectiveness of cognitivebehavioral play therapy and parentchild interaction therapy on metacognitive skills (F=11.71, P=0.001), positive emotions (F=6.77, P=0.005), identification (F=11.06, P=0.018), no disorientation in relation to the role (F=4.86, P=0.001), and communication (F=6.49, P=0.005), there is no difference.Conclusion: It seems that by improving social cognition and facilitating selfregulation and behavioral inhibition in children, both therapies are effective on the executive functions and parentchild interaction in children with ODD.