تاثیر آموزش برنامه تعاملات درون خانوادگی مادران بر رضامندی زوجیت و مهارت‌های ارتباطی کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم

زمینه و هدف: اوتیسم اختلالی است که با مشکلاتی در تعامل اجتماعی، برقراری ارتباط، و الگوهای رفتار تکراری و محدود همراه است. بر اساس نتایج مطالعات مختلف، بعضی از مادران دارای کودک مبتلا به اوتیسم نسبت به مادران دارای کودک بهنجار، سطوح بالاتری از نشانه های افسردگی و تنیدگی را نشان می دهند و حتی رضایت کمتری از رابطه زناشویی دارند؛ بنابراین هدف از پژوهش حاضر تاثیر آموزش تعاملات درون خانوادگی مادران بر رضامندی زوجیت و مهارت های ارتباطی کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم بود.روش: پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون - پس آزمون پیگیری و گروه گواه بود. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی مادران دارای کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم ساکن تهران در سال 1396 بود. نمونه پژوهش شامل 24 مادر دارای کودک مبتلا به اوتیسم از جامعه آماری مذکور بود که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در گروه آزمایش و گواه (هر گروه شامل 12 نفر) جای دهی شدند. برنامه مداخله ای به مدت 12 جلسه به گروه آزمایش آموزش داده شد و گروه گواه این آموزش را دریافت نکرده است. در پایان هر دو گروه در مرحله پس آزمون و پیگیری مورد ارزیابی قرار گرفتند. ابزار پژوهش، مقیاس درجه بندی اوتیسم گیلیام (1994) و پرسشنامه رضامندی زوجیت افروز (1391) بود که در سه مرحله توسط افراد نمونه تکمیل شدند. داده های به دست آمده نیز با استفاده از تحلیل کوواریانس مورد بررسی قرار گرفتند.یافته ها: نتایج تحلیل داده ها نشان داد که برنامه مداخله ای باعث افزایش میانگین خرده مقیاس های رضامندی زوجیت، تعاملات درون خانواده، و مهارت های ارتباطی کودکان اوتیسم درگروه آزمایش شده است (0/05>p)؛ درحالی که افراد گروه گواه در تمام خرده مقیاس ها ی پس آزمون، تغییر قابل توجهی نداشتند.نتیجه گیری: بر اساس یافته های پژوهش حاضر می توان نتیجه گرفت که آموزش برنامه درون خانوادگی به کار گرفته شده در این مطالعه با افزایش سطح خودآگاهی والد و بهبود تعامل مناسب با کودک و همسر توانسته است سطح مهارت های ارتباطی کودکان مبتلا به اوتیسم را ارتقا داده و همچنین به بهبود رضامندی زوجیت منجر شود.

the effect of family interaction program training on couple satisfaction and communication skills in children with autism spectrum disorder

background and purpose: autism is a disorder associated with problems in social interaction, communication, and repetitive and limited behavior patterns. according to the results of some studies, some mothers of children with autism have higher levels of depression and stress symptoms than mothers of typically developing children, so the purpose of the present study was the effect of family interactions training on marital satisfaction and communication skills of children with autism spectrum disorder.method: the study was a quasiexperimental with pretest, posttest, and control group design. the statistical population of the study included all mothers of children with autism spectrum disorder in tehran in 2016. the study sample consisted of 24 mothers with autistic children from the mentioned population who were selected by convenience sampling method and randomly assigned to experimental and control groups (each group consisting of 12 persons). the intervention program was taught to the experimental group for 12 sessions and the control group did not receive this training. at the end both groups were evaluated in posttest and followup. the research tool was gilliam autism rating scale (1994) and marital satisfaction questionnaire (afroz, 2012) which were completed in three stages. the obtained data were also analyzed using covariance analysisresults: the results of the data analysis showed that the intervention program increased the mean subscales of marital satisfaction, family interactions, and communication skills of autistic children in the experimental group (p <0.05), while the posttest scores of the control group in all subscales did not change significantly.conclusion: based on the findings of the present study, it can be concluded that the family interactions training used in this study was able to improve the communication skills of children with autism by increasing the level of parental awareness and improving the appropriate interaction with the child and spouse.