مقایسه تاثیر آموزش کنش های اجرایی و مداخله مبتنی بر الگوی بارکلی بر عملکرد خواندن و خودپنداشت تحصیلی دانش آموزان مبتلا به نارساخوانی

زمینه و هدف: نارساخوانی که از شایع ترین و مهم ترین اختلال های خواندن در بین کودکان است، با مشکلاتی در رمزگشایی کلمه، توانایی پایین در مهارت های پردازش واج شناختی، و مشکلات مختلفی در زمینه زبان نوشتاری مشخص می شود. هدف پژوهش حاضر مقایسه تاثیر آموزش کنش های اجرایی و الگوی بارکلی بر عملکرد خواندن و خودپنداشت تحصیلی در دانش آموزان مبتلا به نارساخوانی است.روش: پژوهش حاضر از نوع پژوهش های نیمه آزمایشی است. بر این اساس از بین دانش آموزان شاغل به تحصیل در پایه سوم دبستان شهر بندرعباس در سال تحصیلی 96-1395، تعداد 45 دانش آموز مبتلا به نارساخوانی به صورت در دسترس انتخاب و به روش تصادفی در 3 گروه 15 نفره (دو گروه آزمایش و یک گروه گواه) جایدهی شدند. از پرسشنامه عملکرد خواندن (عابدی، 1395) و پرسشنامه خودپنداشت تحصیلی(یی هیسن چن،2004) برای جمع آوری داده ها در دو مرحله پیش آزمون و پس آزمون استفاده شد. بسته آموزش کنش های اجرایی و مداخله مبتنی بر الگوی بارکلی به ترتیب برای شرکت کنندگان گروه آزمایش اول و دوم در طی 7 جلسه آموزش داده شد، اما شرکت کنندگان گروه گواه هیچ گونه مداخله ای را در این زمینه دریافت نکردند. یافته ها: نتایج تحلیل کوواریانس تک متغیری نشان داد که مداخله مبتنی بر کنش های اجرایی و روش مداخله بارکلی بر نمره عملکرد خواندن و خودپنداشت دانش آموزان مبتلا به نارساخوانی به طور کلی تاثیر معناداری دارند، اما آموزش کنش های اجرایی بر هر دو متغیر وابسته تاثیر بیشتری داشته است. همچنین نتایج تحلیل کواریانس چندمتغیری نیز نشان داد که هر دو مداخله بر ابعاد عملکرد خواندن و خودپنداشت تحصیلی تاثیر معنی داری دارند ولی آموزش کنش های اجرایی بر هر دو متغیر وابسته تاثیر بیشتری داشته است (p <0.05).نتیجه گیری: با توجه به اثربخش تر بودن مداخله مبتنی بر کنش های اجرایی در مقایسه با الگوی بارکلی در دانش آموزان با اختلال خواندن می توان این گونه تبیین کرد که مولفه های کنش های اجرایی از قبیل حافظه فعال، برنامه ریزی، و سازماندهی ذهنی رابطه بسیار نزدیکی با مهارت خواندن دارند و از این طریق می توانند بر عملکرد خواندن تاتیر بگذارند و در نتیجه سطح خودپنداشت آنها را نیز افزایش دهند.

comparison of the effect of executive functions training and barkley’s model on reading performance and academic selfconcept in students with dyslexia

background and purpose: dyslexia is one of the most common and important reading disorders among children, characterized by problems with word decoding, poor ability in phonological processing skills, and various problems with the written language. the purpose of the present study was to compare the effect of executive functions training and barclay’s model on reading performance and academic selfconcept in students with dyslexia.method: this research is a quasiexperimental research. accordingly, 45 students with dyslexia were selected from among the students of third grade primary school in bandar abbas in the academic year of 20162017 and randomly assigned into 3 groups of 15 students (two experimental groups and one control group). the reading performance questionnaire (abedi, 2016) and the academic selfconcept questionnaire (ascq) (yi hsin chen, 2004) were used to collect data in two pretest and posttest stages. the barclays model practices and executive functions education was given to the participants in the first and second experimental groups respectively in 7 sessions, but the control group did not receive any intervention.results: results of univariate analysis of covariance showed that executive functions intervention and barclaychr('39')s intervention had significant effect on reading performance and selfconcept of students with dyslexia in general. also, the results of multivariate analysis of covariance showed that both interventions had significant effect on the dimensions of reading performance and academic selfconcept, but training of executive actions had more effect on both dependent variables (p <0.05).conclusion: given the effectiveness of executivebased intervention in comparison with barclaychr('39')s model in students with reading disorder, it can be explained that the components of executive functions such as working memory, planning , and mental organization are very closely related to reading skills and thus increase their level of selfconcept.