تاثیر آموزش مدیریت والدین برکاهش علایم رفتاری کودکان مبتلا به اختلال نارسایی توجه فزون کنشی

زمینه و هدف: اختلال نارسایی توجه فزون کنشی، الگوی پایدار عدم توجه، فزون کنشی، ورفتارهای تکانشی است که شدیدتر و شایع تر از آن است که معمولاً درکودکان با سطح تحول مشابه، دیده می شود. برخی متخصصان متعقدند که تمامی مداخلات درمانی نباید بر کودک مبتلا به این اختلال، متمرکز شود؛ که والدین و دیگر اعضای خانواده نیز باید مورد توجه قرار گیرند. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر برنامه آموزش مدیریت والدین (مادران) برکاهش علایم رفتاری کودکان مبتلا به اختلال نارسایی توجه فزون کنشی بود.روش: روش این پژوهش، شبه تجربی با دو گروه آزمایش و گواه، همراه با پیش آزمون و پس آزمون بود. جامعه آماری شامل تمامی کودکان مبتلا به اختلال نارسایی توجه فزون کنشی 7 تا 12 ساله شهرستان خنج در استان فارس در سال 1396 بود. نمونه مورد مطالعه 30 نفر از مادران کودکان مذکور بودند که به شیوه نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند و به شیوه تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه جایدهی شدند. برنامه آموزش مدیریت والدین به صورت 8 جلسه یک و نیم ساعته و به صورت هفته ای دو جلسه به گروه آزمایشی ارائه شد ولی گروه گواه هیچ مداخله ای دریافت نکرد. از هر دو گروه آزمایش و گواه به کمک پرسشنامه های پژوهش، پیش آزمون و پس آزمون به عمل آمد. این پرسشنامه ها شامل مقیاس درجه بندی والدین کانرز (1987) و پرسشنامه نشانه های مرضی لاویباند (1995) بود. یافته ها:تحلیل داده ها با استفاده از روش آماری تحلیل کوواریانس نشان داد برنامه های آموزش مدیریت والدین باعث تفاوت معنادار در نمرات مشکلات رفتاری این کودکان در گروه آزمایش نسبت به گروه گواه هم در سطح نمره کل و هم در سطح خرده مقیاس های مشکلات رفتار هنجاری، اجتماعی، روان تنی، واضطراب خجالت شده است (p<0.001)، به طوری که میزان مشکلات رفتاری در گروه آزمایش در مرحله پس آزمون، کاهش معناداری داشته است و اندازه اثر 0.46 بود (p<0.001).نتیجه گیری: بر اساس یافته های این مطالعه می توان نتیجه گرفت که برنامه مدیریت رفتار از طریق اصلاح شیوه های تعاملی خانواده با کودک مبتلا به اختلال نارسایی توجه/فزون کنشی، آموزش چگونه رفتار کردن والدین، افزایش درک والدین از علایم رفتاری اختلال، اصلاح نگرش آنان درباره اختلال، و استفاده از شیوه های صحیح تنبیه و تقویت، باعث بهبود مشکلات هیجانی رفتاری کودکان مبتلا به این اختلال نارسایی توجه/ فزون کنشی می شود.

The Effect of Parent Management Training (PMT) on the Reduction of Behavioral Symptoms in Children with Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD)

Background and Purpose: Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD) consists of a persistent pattern of inattention, hyperactivity, and impulsive behaviors which are more severe and common than what is typically observed in children with similar level of development. Some experts argue that all the therapeutic interventions should not focus only on the affected child, but instead they should take into consideration the parents and other family members too. Therefore, the present study was conducted to investigate the effect of Parent Management Training (PMT) program (focused on mothers) on the reduction of behavioral symptoms in children with ADHD. Method: This study was a quasiexperimental research with pretestposttest control group design. The study population included all the 7 to 12yearold children with ADHD in Khanj city of Fars province in 2017. The sample consisted of 30 mothers of the mentioned children who were selected through purposeful sampling according to the inclusion and exclusion conditions of the study and then randomly assigned to either the experimental or the control group. PMT was offered to the experimental group in eight 90minute sessions, i.e. two sessions per week; whereas the control group received no intervention. Conner’s Parent Rating Scale (CPRS, 1987) and Depression, Anxiety & Stress Scales (DASS21, 1995) were administered to both experimental and control groups at pretest and posttest stages.Results: Data analysis by analysis of covariance showed that PMT caused a significant difference in the scores of behavioral problems in the experimental group compared to the control group, either in the total score or in the subscales of conduct, social, and psychosomatic problems, anxiety, and shame (P<0.001), in such a way that the behavioral problems in the experimental group decreased significantly at the posttest stage and the effect size was 0.46 (P<0.001).Conclusion: Based on the results of this study, it can be concluded that PMT can modify the emotional and behavioral problems in children with ADHD through correcting family interactive methods, teaching the parents how to behave, enhancing parents' understanding of the behavioral symptoms of the disorder, improving their attitudes towards the disorder, and using corrective punishment and reinforcement methods.