الگوی ساختاری اثرات سرسختی روانی و حرمت خود بر توانمندسازی روان‌شناختی دانش آموزان: نقش میانجی خودپنداشت تحصیلی

زمینه و هدف: توانمندی روان شناختی، مفهوم بسیار مهمی است که نظر می رسد خودپنداشت تحصیلی نیز که در نتیجه عملکرد مطلوب تحصیلی، قابل دستیابی است بر آن اثرگذار باشد. مطالعه پیشینه مطالعات انجام شده حاکی از آن است که تاثیر متغیر خودپنداشت تحصیلی بر توانمندی روانی چندان مورد توجه قرار نگرفته است، بنابراین پژوهش حاضر با هدف پاسخ گویی به این سوال انجام شده است که آیا خودپنداشت تحصیلی می تواند در رابطه حرمت خود و سرسختی روانی با توانمندی روان شناختی، نقش میانجی ایفا کند؟روش: روش پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی است. نمونه مورد بررسی شامل 225 نفر از دانش آموزان متوسطه دوره اول (112 پسر و 113دختر با میانگین سنی 14 سال) بشهر شیروان در سال 96-95 بود که با استفاده از نمونه گیری خوشه ای انتخاب شده اند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه های توانمندی روان شناختی میرکمالی و نارنجی (1388)، سخت رویی کوباسا (1979)، حرمت خود کوپر اسمیت (1967)، و خودپنداشت تحصیلی یسن چن (2004) استفاده شد. یافته ها: تحلیل داده ها با استفاده از ضریب همبستگی و تحلیل مسیر نشان داد که توانمندسازی روان شناختی با متغیرهای سرسختی روانی، حرمت خود، و خودپنداشت تحصیلی همبستگی دارد (p<0.0001). سرسختی روانی، حرمت خود، و خودپنداشت تحصیلی 39 درصد از واریانس توانمندی روان شناختی را تبیین می کنند. سرسختی روانی و حرمت خود 65 درصد از واریانس خودپنداشت تحصیلی را تبیین می کنند و سرسختی روانی 58 درصد از واریانس حرمت خود را تبیین می کند. اثرغیرمستقیم سرسختی روانی و حرمت خود روی توانمندسازی روان شناختی با میانجیگری خودپنداشت تحصیلی به ترتیب در سطح 0/01 و 0/05 معنی دار بود. نتیجه گیری: در مجموع پژوهش حاضر نشان داد که خودپنداشت تحصیلی بالا منجر به افزایش خودکارآمدی در دانش آموزان می شود و خودکارآمدی به افزایش سرسختی روانی که با توانمندی روانی ارتباط مثبت و معنی داری دارد، منجر می شود. به علاوه، خودپنداشت زیربنای حرمت خود است و بالارفتن آن می تواند حرمت خود دانش آموزان را ارتقاء دهد و با توجه به رابطه بین حرمت خود و توانمندسازی، منجر به افزایش توانمندی روانی دانش آموزان می شود.

Structural Model of the Effects of Psychological Hardiness and Selfesteem on Students' Psychological Empowerment: Mediating Role of Academic SelfConcept

Background and Purpose: Psychological empowerment is a very important concept that apparently may take influence from academic selfconcept, which is attainable by optimum academic performance. Literature review shows that the effect of academic selfconcept on psychological empowerment has not been appropriately addressed. Therefore, the present research was conducted to answer this question that whether selfconcept can play a mediating role in the relationship between selfesteem and psychological hardiness with psychological empowerment. Method: This research was a descriptive correlational study. The study sample consisted of 225 first cycle secondary school students (112 boys and 113 girls with the average age of 14) in Behshahr, Shirvan, during the academic year 20162017, selected by cluster sampling. To collect the data, Psychological Empowerment Questionnaire (Mirkamali and Narenji, 2009), Hardiness Questionnaire (Kobasa, 1979), Selfesteem Inventory (Coopersmith, 1967), and YiHsin Chen School Selfconcept Inventory (2004) were used.Results: Data analysis by correlation and path coefficient analysis showed that psychological empowerment was correlated with psychological hardiness, selfesteem, and academic selfconcept (P<0.0001). Psychological hardiness, self esteem, and academic selfconcept explained 39 percent of the variance in psychological empowerment. Psychological hardiness and selfesteem explained 65% and 58 % of the variance in academic selfconcept and selfesteem, respectively. The indirect effect of psychological hardiness and selfesteem on psychological empowerment with the mediating role of academic selfconcept was significant at 0.01 and 0.05, respectively.Conclusion: Overall, the present study showed that academic selfconcept leads to the increase of selfefficiency in students which in turn causes the increase of psychological hardiness in them, which has a significant positive relationship with psychological empowerment. In addition, selfconcept is the essence of selfesteem and its enhancement can improve the students' selfesteem and psychological empowerment given the relationship between selfesteem and empowerment.