تاثیر برنامه آموزشی توانبخشی شناختی بر هوش غیرکلامی، توجه و تمرکز، و عملکرد تحصیلی دانش آموزان با اختلال یادگیری ریاضی

زمینه و هدف: میزان شیوع نسبتاً زیاد اختلال یادگیری ریاضی و وجود پیامدهای ناشی از آن که مبتلایان را نه تنها در دوران کودکی با دشواری های ویژه ای روبرو می سازد، که در اغلب موارد، هزینه های مادی و معنوی بسیاری را برای کودک، خانواده، و جامعه به دنبال دارد. برنامه توانبخشی شناختی مشتمل بر آموزش، ذخیره سازی، و پردازش مولفه های حافظه فعال افراد است. هدف از پژوهش حاضر تعیین اثربخشی برنامه آموزشی توانبخشی شناختی بر افزایش میزان مهارت های هوش غیرکلامی، توجه و تمرکز، و عملکرد تحصیلی دانش آموزان دارای اختلال یادگیری ریاضی است.روش: روش پژوهش از نوع شبه آزمایشی و طرح پژوهش از نوع پیش آزمون، پس آزمون با گروه گواه بود. نمونه مورد مطالعه شامل 40 دانش آموز دختر و پسر دارای اختلال ریاضی مقطع ابتدایی در دامنه سنی 11-9 شهرستان میانه در سال تحصیلی 97-96 بود که به شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه، جایدهی شدند. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش شامل آزمون توجه و تمرکز بریکن کمپ (2002) ،آزمون هوش غیر کلامی وکسلرکودکان (ویرایش چهارم)، و آزمون ریاضی ایران کی مت ( هومن، 1376) بوده است. بعد از اجرای پیش آزمون، مداخلات توانبخشی برای گروه آزمایش در 16 جلسه 60 دقیقه ای، هفته ای 2 بار و به صورت انفرادی انجام گرفت. در نهایت از هردو گروه آزمایش و گواه، پس آزمون گرفته شد.یافته ها: نتایج به دست آمد با روش تحلیل کوواریانس نشان داد که استفاده از روش توانبخشی شناختی در شرکت کنندگان گروه آزمایش بر میزان مهارت های هوش غیرکلامی p<0/05، 4/859 f=1,37))، میزان توجه و تمرکز (p<0/05، 92/956= f(1,37)، و عملکرد تحصیلی (p<0/05، 66/227=f(1,37) دانش آموزان دارای اختلال یادگیری ریاضی، تاثیر معناداری را به دنبال داشته است.نتیجه گیری: بر اساس نتایج به دست آمده در این مطالعه، برنامه آموزشی توانبخشی شناختی با استفاده از برنامه های تمرینی جذاب که به صورت بازی و سلسله مراتبی طراحی شده بود، توانسته است بخش های مورد نظر مغزی دانش آموزان دارای اختلال یادگیری را در زمینه های توجه و تمرکز، عملکرد تحصیلی و هوش غیر کلامی، تحریک و تقویت کرده و موجب ارتقاء عملکرد ذهنی و کارایی تحصیلی آنها شود.

The Impact of Cognitive Rehabilitation Training Program on Nonverbal Intelligence, Attention and Concentration, and Academic Performance of Students with Dyscalculia

Background and Purpose: The approximately high frequency of dyscalculia and its consequences not only faces the affected individuals with special problems in their childhood, but also imposes a variety of material and spiritual expenses on the child, family, and society. The cognitive rehabilitation program includes training, maintaining, and processing the active memory components. The present study aimed to investigate the effectiveness of cognitive rehabilitation training program on the increase of nonverbal intelligence skills, attention and concentration, and academic performance of students with dyscalculia.Method: This study was a quasiexperimental research with pretestposttest control group design. The sample consisted of forty 911year old male and female primary school students with dyscalculia, selected by convenience sampling from Mianeh city in the academic year 20172018 and then randomly assigned to either the experimental or the control group. Test of Attention (Brickenkamp, 2002), Wechsler Intelligence Scale for ChildrenForth Edition, and Iran Key Math Test of Mathematics (Houman, 1997) were the instruments used in this study. After the pretest, the experimental group received sixteen 60minute sessions of rehabilitation intervention which were hold individually twice per week. Finally, both groups were administered the posttest.Results: Results obtained by the analysis of covariance showed that cognitive rehabilitation training method had a significant effect on nonverbal intelligence skills (F (1, 37) = 4.859, p <0.05), attention and concentration (F (1, 37) = 92.956, P< 0.05), and academic performance (F (1, 37) =66.227, P< 0.05) of the participants in the experimental group. Conclusion: Results indicate that cognitive rehabilitation training program which uses interesting practice programs designed hierarchically and in the form of a play, can invoke and reinforce the concerned brain parts of students with dyscalculia in the areas of attention and concentration, academic performance, and nonverbal intelligence and it can improve their mental and academic performance.