نقش تعدیل کننده وظیفه شناسی در رابطه با اثر وضعیت اجتماعی - اقتصادی، نوروز گرایی، برون گرایی، گشودگی به تجربه و پذیرا بودن بر مصرف مواد، الکل و دخانیات

زمینه و هدف: رابطه بین ویژگی‌های شخصیتی و وضعیت اجتماعی اقتصادی با مصرف مواد در پژوهش‌های مختلف نشان داده شده است. اما درباره مکانیسم‌های این ارتباط و متغیرهایی که ممکن است این رابطه را متاثر سازند دانش اندکی وجود دارد. بنابراین، مطالعه حاضر در قالب مدلی به منظور تعیین نقش تعدیل کننده وظیفه شناسی در رابطه با اثر وضعیت اجتماعی اقتصادی، نوروز گرایی، برون گرایی، گشودگی به تجربه و پذیرا بودن بر مصرف مواد، الکل و دخانیات انجام شد. روش و مواد: مطالعه حاضر از نوع تحلیلی مقطعی است و به لحاظ شیوه گردآوری و تحلیل داده‌ها به روش همبستگی انجام شد. تعداد 300 دانشجو (124 مرد و 176 زن) به شیوه نمونه‌گیری در دسترس از بین دانشجویان دانشگاه خوارزمی انتخاب شدند و داده ها با استفاده از پرسش‌نامه شخصیت neo و پرسشنامه های محقق ساخته در مورد وضعیت اجتماعی اقتصادی و مصرف مواد جمع آوری شد. داده‌های بر مبنای تحلیل مسیر و با استفاده از نسخه 8/8 نرم افزار lisrel مورد تحلیل قرار گرفت.یافته‌ها: یافته‌ها حاکی از آن بود که وظیفه شناسی با برون گرایی (01/0>p)، گشودگی به تجربه (05/0>p) و پذیرا بودن (01/0>p) رابطه مثبت معنادار و با نوروز گرایی (01/0>p)، وضعیت اجتماعی اقتصادی (01/0>p) و مصرف مواد (01/0>p) رابطه منفی معنادار دارد. همچنین، مدل پیشنهاد شده برای بررسی نقش تعدیل کننده‌ وظیفه شناسی در رابطه با اثر وضعیت اجتماعی اقتصادی، نوروز گرایی، برون گرایی، گشودگی به تجربه و پذیرا بودن بر مصرف مواد از برازش مطلوبی با داده‌ها (40/ ifga=0/69 ،ifg=0/69 ،ifn=0/99 ،ifc=0/99 ،aesmr=0) برخوردار بود. نتیجه گیری: مطالعه نشان داد که ویژگی‌های شخصیتی و وضعیت اجتماعی اقتصادی، چه به صورت مستقیم و چه به صورت غیر مستقیم، بر مصرف مواد تاثیر دارند. در این میان نقش وظیفه شناسی برجسته تر است چون نه تنها اثر متغیرهایی با اثر منفی بر مصرف مواد (مانند برون گرایی) را میانجیگری می‌کند، بلکه اثر متغیرهایی با اثر مثبت بر مصرف مواد (مانند وضعیت اجتماعی اقتصادی) را نیز تعدیل می‌کند.