رابطه شاخص‌های توسعه و اقتصاد سلامت کشورهای جهان با رشته تحصیلی وزرای بهداشت

زمینه و هدف: وزیر بهداشت به ویژگی‌هایی همچون تفکر استراتژیک، مهارت‌های سیاسی و سازمانی، ‏پیشینه فعالیت در نظام ‏سلامت، بینش کل‎نگر نسبت به سلامت، و نداشتن تعارض منافع نیاز دارد. یکی ‏از روش‌های ارزیابی این ‏ویژگی‌ها، بررسی حوزه تخصص و رشته تحصیلی وزیر است. این ‏مطالعه با هدف تعیین رابطه شاخص‌های ‏توسعه و اقتصاد سلامت کشورها با رشته تحصیلی وزرای ‌‏بهداشت در سال 1400 انجام شد. روش و مواد: در این مطالعه توصیفی-تحلیلی، داده‌های شاخص‌های توسعه و اقتصاد سلامت 185 کشور به‌همراه رشته ‏تحصیلی و جنسیت وزرای بهداشت، در مردادماه 1400، استخراج شد. این شاخص‌ها ‏شامل درآمد سرانه، ‏شاخص اجتماعی جمعیت شناختی، دسترسی و کیفیت مراقبت‌های سلامت، ‏پوشش موثر همگانی ‏سلامت، امید به زندگی بدو تولد، سهم هزینه سلامت از تولید ناخالص داخلی، سهم دولت ‏از هزینه سلامت، و ‏سهم پرداخت از جیب از هزینه سلامت می‌باشد. رشته‌های تحصیلی وزرای بهداشت در شش گروه زیر ‏طبقه بندی شد: رشته‌های بالینی، رشته‌های غیر بالینی ولی مرتبط با سلامت، حقوق و سیاست، بازرگانی و اقتصاد، مدیریت، و سایر رشته‌ها. یافته ها: اطلاعات وزرای بهداشت 185 کشور یافت شد، که از این میان، 76.6% مرد ‏بودند و حدود 45% در رشته‌های بالینی تحصیل کرده بودند. ‏در کشورهای ‏دارای درآمد سرانه و شاخص اجتماعی جمعیت شناختی  بالا، درصد تحصیل وزرا ‏در سیاست و حقوق و همچنین، بازرگانی و اقتصاد به‌طور ‏معنی‌دار بیشتر از سایر کشورها بود. در مقابل، ‏در کشورهای با درآمد سرانه و شاخص اجتماعی جمعیت شناختی پایین و متوسط، درصد تحصیل در رشته‌های بالینی و رشته‌های مرتبط با سلامت بیشتر بود. الگویی ‏مشابه درمورد سایر شاخص‌ها مشاهده شد. نتیجه‌گیری: مطالعه نشان داد در کشورهای دارای شاخص‌های توسعه و اقتصاد سلامت بالاتر، وزرای بهداشت بیشتری نسبت به سایر کشورها در حقوق، سیاست، بازرگانی، و اقتصاد تحصیل کرده‌اند. در حالی که، در کشورهای دارای شاخص‌های پایین‌تر، وزرای بیشتری در رشته‌های بالینی و مرتبط با سلامت تحصیل کرده‌بودند. این یافته ها بدین معنی نیست که غیر پزشک بودن وزیر بهداشت موجب افزایش امید زندگی و رفاه شده است؛ زیرا عوامل تعیین کننده اصلی امید زندگی و رفاه، توسعه دانش، فناوری و کاربست آن است. در کشورهای در حال توسعه به علت وجود اندک این عوامل، دولت ها تصور می‎کنند که یک پزشک برای وزارت بهداشت کارایی بالاتری دارد. در حالیکه پزشکان متخصص برای تامین مراقبت های بیماری ها آموزش دیده اند و در برنامه آموزشی آنها توانایی مدیریت نظام سلامت و حفظ و ارتقای سطح سلامتی جامعه پیش بینی نشده است.

the association between development and health economics indices of world countries and health ministers' fields of study

background and objective: health ministers need to have strategic thinking, political and organizational skills, work experience in the health system, a comprehensive vision of health, and no conflicts of interest. one way to evaluate these characteristics is to determine the ministers’ fields of study and expertise. this study was conducted to answer whether there is any association between world countries’ indices of development and health economics and health ministers' fields of study in 2021. materials and methods: in this descriptive-analytical study, the data of development and health economics indices of 185 countries and their health ministers’ fields of study and sex were extracted in august 2021. the indices included per capita income, sociodemographic index (sdi), healthcare access and quality (haq) index, universal health coverage (uhc) effective coverage index, life expectancy at birth, the share of current health expenditure from the gross domestic product, the share of government expenditure from current health expenditure, and the share of out-of-pocket expenditure from current health expenditure. the health ministers’ fields of study were categorized into six groups including clinical fields, non-clinical health-related fields, law and politics, business and economics, management, and other fields. results: the information about the health ministers of 185 countries was found, 76.6% of whom were male and around 45% had studied in clinical fields. in high-income and high-sdi countries, the percentage of health ministers studied politics or law, and also those studied business or economics was significantly higher than that in other countries. conversely, in low- and middle- income and sdi countries, the percentage of ministers studied in clinical and health-related fields was higher than that in other countries. this pattern was similarly observed in other indices. conclusion: this study showed that in countries with higher levels of development and health economics indices, more health ministers had studied politics, law, business, and economics than in other countries. conversely, in countries with lower levels of the indices, more health ministers had studied in clinical and health-related fields than in other countries. these results do not implicate that non-physician health ministers have improved life expectancy and welfare. because the main determinants of life expectancy and welfare are the development of knowledge, technology, and the implementation of them. in developing countries, because of the insufficiency of these determinants, governments assume that physicians are more efficient health ministers. nevertheless, specialist physicians are trained to provide care for diseases, and improving their abilities to manage the health system and to maintain and promote healthy communities is not included in their curriculum.