روابط ساختاری کارکرد خانواده و رفتارهای ‌پرخطر نوجوانان با نقش واسطه‌ای عوامل فردی‌‌روانشناختی

زمینه و هدف: یکی از پدیده های دوره نوجوانی رفتارهای پرخطر است، عوامل متعدد زیستی، شناختی، اجتماعی و خانوادگی زمینه‌ساز بروز رفتارهای پرخطر هستند. هدف این مطالعه تعیین روابط ساختاری کارکرد خانواده و رفتارهای ‌پرخطر نوجوانان با نقش واسطه‌ای عوامل فردی‌روانشناختی می باشد. روش و مواد: پژوهش حاضر از نوع توصیفی- همبستگی و بر مبنای مدل‌سازی معادلات ساختاری با مشارکت 900 نفر از دانش‌آموزان دوره دوم متوسطه استان قزوین در سال تحصیلی1400-1399 انجام شد. نمونه گیری به روش خوشه‌ای‌‌ و تصادفی انجام شد. داده‌ها با استفاده از مقیاس رفتار پرخطر نوجوانان ایرانی، پرسشنامه عوامل‌خطرساز و حفاظت‌کننده جمع آوری شد. داده ها با استفاده از نرم افزار spss-20 و amos2-24 و آزمون های ضریب همبستگی پیرسون و مدل‌سازی معادلات ساختاری انجام شد. یافته ها: ضریب همبستگی کارکرد خانواده با متغیر عوامل فردی روانشناختی 0.65، با رفتارهای پرخطر 0.33- بود. ضریب مسیر مستقیم بین کارکرد خانواده با رفتارهای‌ پرخطر منفی و معنادار (β=0/31, p<0/001)، مسیر مستقیم کارکرد خانواده با عوامل فردی‌روانشناختی مثبت و معنادار (β=0/73, p<0/001)، همچنین مسیر مستقیم عوامل فردی‌روانشناختی با رفتارهای پرخطر منفی و معنادار بود (β=0/53, p<0/001). ضریب مسیر غیرمستقیم کارکرد خانواده با رفتارهای ‌پرخطر منفی و معنادار (β=0/39, p<0/001)، درنهایت ضریب مسیرکل (مجموع ضرایب مسیرهای مستقیم و غیرمستقیم) بین کارکرد خانواده با رفتارهای پرخطر منفی و معنادار بود (β=0/70, p<0/001). شاخص‌های نکویی برازش داده‌های گردآوری ‌شده نشان داد مدل از برازش مطلوبی برخوردار است. نتیجه‌گیری: مطالعه نشان داد ارتباط کارکرد خانواده و رفتارهای پرخطر نوجوانان با نقش واسطه‌ای عوامل ‌فردی‌روانشناختی تبیین می‌شود. به عبارت دیگر، عملکرد ضعیف خانواده در کنار عوامل روانی، زمینه ساز شکل گیری رفتارهای پرخطر نوجوانان می شود.