تدوین و اعتباریابی بسته روانی- آموزشی مبتنی بر استعاره‌ برای تبیین و مفهوم‌سازی طرح‌واره‌های حوزه گوش به زنگی بیش از حد و بازداری

زمینه و هدف: به دلیل بومی نبودن منابع اصلی روانشناسی یکی از چالش‌های درمانگران ایرانی، نحوه ارائه مطالب و مداخلات روان‌شناختی به مراجعان است. طراحی و استفاده از استعاره‌های متناسب بافرهنگ و شرایط مراجع ایرانی به رفع این مسئله کمک می‌کند. این پژوهش با هدف طراحی و اعتبار یابی بسته روانی- آموزشی مبتنی بر استعاره‌ برای تبیین و مفهوم‌سازی طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه حوزه گوش‌به‌زنگی بیش‌ازحد و بازداری انجام‌شد. روش و مواد: این پژوهش به صورت مطالعه کیفی و از نوع تحلیل محتوا با مشارکت 45 مراجعه کننده به دفتر فعالیت پژوهشگر در سال 1400 و 60 مشارکت‌کننده شبکه‌های اجتماعی در مقطع زمانی یک‌روزه انجام شد. روش نمونه‌گیری به صورت نمونه در دسترس بود. بر اساس مبانی طرح‌واره درمانی و بررسی کیفی استعاره‌های مراجعان و مشارکت‌کنندگان که محتوا و مضمونی طرح‌واره‌ای داشت، برای هر طرح‌واره حوزه گوش‌به‌زنگی بیش‌ازحد و بازداری پنج استعاره (درمجموع 20 استعاره) طراحی و تدوین شد و برای اعتباریابی در اختیار پنل متخصصان 13 نفری قرار داده شد تا علاوه بر روایی کیفی، روایی محتوایی به شیوه کمی نیز انجام شود. در اعتباریابی کمی از دو ضریب نسبی روایی محتوا و شاخص روایی محتوا استفاده شد. یافته ها: از بین 20 استعاره طرح‌واره حوزه گوش‌به‌زنگی بیش‌ازحد و بازداری، 18 استعاره مقدار ضریب نسبی روایی محتوا و شاخص روایی محتوایی بالاتر از اندازه موردنیاز )0.54≤ cvr و 0.79≤ (cvi را به دست آورده و معتبر شناخته شد. برای کل بسته آموزشی مقدار ضریب نسبی روایی محتوا 0.88 و شاخص روایی محتوا 0.93 محاسبه شد. نتیجه‌گیری: مطالعه نشان داد بسته روانی- آموزشی مبتنی بر استعاره‌ طراحی‌شده برای تبیین و مفهوم‌سازی طرح‌واره‌های حوزه گوش‌به‌زنگی بیش‌ازحد و بازداری معتبر است.

developing and validation of psycho-educational package based on metaphor to explain and conceptualize schemata in the domain of excessive ringing and inhibition

background and objective: due to the fact that the main sources of psychology are not indigenous, one of the challenges of therapists in iran is how to present psychological materials and interventions to clients. designing and using metaphors appropriate to the culture and conditions of iranian authorities helps to solve this problem. this research was carried out with the aim of designing and validating a psycho-educational package based on metaphor to explain and conceptualize the initial maladaptive schemas in the field of hyperactivity and inhibition. materials and methods: this research was conducted as a qualitative and content analysis type study with the participation of 45 people who referred to office in 2021 and 60 participants of social networks in one day. the sampling method was available as a model. based on the principles of schema therapy and the qualitative review of the metaphors of clients and participants, which had a schema content and theme, five metaphors (20 metaphors in total) were designed and compiled for each schema in the field of excessive listening and inhibition, and were provided to a panel of 13 experts for validation. in addition to qualitative validity, content validity can also be done quantitatively. in quantitative validation, two relative coefficients of content validity ratio and content validity index were used. results: among the 20 schema metaphors in the domain of vigilance and inhibition, 18 metaphors obtained the value of relative coefficient of content validity and index of content validity higher than the required size (cvr ≤ 0.54 and cvi ≤ 0.79) and were recognized as valid. for the entire training package, the value of the relative content validity coefficient was 0.88 and the content validity index was 0.93. conclusion: the study showed that the metaphor-based psycho-educational package designed to explain and conceptualize schemas in the field of vigilance and inhibition is valid.