مطالعه کیفی مفهوم و حیطه های سلامت اجتماعی محیط کار، عوامل محافظتی و عوامل خطرآن از نظر پرسنل و مدیران یک مرکز بهداشت واقع در شرق تهران

زمینه و هدف: سلامت اجتماعی به عنوان بخشی از سلامت عمومی رویکردی است که به تعاملات سالم اجتماعی و ارتباط نزدیک آن با سایر ابعاد سلامت از جمله سلامت جسمی و روانی اشاره دارد. بنابراین واحد مطالعه این رویکرد فرد بوده که در تعاملات متعدد و چند لایه با سایر افراد در سطوح خانواده، آموزشگاه و محیط کار، محله و محل سکونت و در نهایت جامعه است. در این مطالعه مفاهیم و حیطه های سلامت اجتماعی محیط کار از نظر ذینفعان اصلی که در این مطالعه کارکنان و مدیران دولتی در بخش سلامت هستند، به روش پدیدار شناسانه تبیین شده است.روش و مواد: این مطالعه که مبتنی بر روش پژوهش کیفی است با برگزاری جلسات بحث گروهی متمرکز با ذینفعان اصلی شامل کارکنان بخش های ستادی و صفی یکی از مراکز بهداشت کلان شهر تهران انجام شد. افراد شرکت کننده شامل 30 نفر در سه گروه بودند. روش نمونه گیری این افراد نمونه گیری مبتنی بر هدف بود. داده ها با روش تحلیل چارچوب مورد تحلیل قرار گرفتند.یافته ها: در این پژوهش مفهوم سلامت اجتماعی محیط کار با نشانگرهای رفتارهای سالم اجتماعی، محیط عاری از خشونت، استرس و ناامنی، آرامش در محیط کار، به رسمیت شناختن پرسنل، اهداف مشترک سازمانی، امنیت شغلی، مزایا، خلاقیت و رضایت شغلی تعریف شده است. ارزش ها و هنجارهای مثبت سازمانی (فرهنگ سازمانی)، روابط سازمانی مثبت (عمودی)، دریافتی متناسب با هزینه ها، سلامت روان، حمایت سرپرستان، علاقه به کار و تناسب وظایف شغلی با حقوق و مزایا به عنوان عوامل محافظتی و آلودگی های زیست محیطی، مسئولیت شغلی زیاد، احساس تبعیض، احساس بی عدالتی، مدیران غیرمتخصص و کم تجربه و نگرش ابزاری به کارکنان نیز به عنوان مهم ترین عوامل خطر سلامت اجتماعی محیط های کار معرفی شده اند.نتیجه گیری: این مطالعه نشان داد که سلامت اجتماعی محیط کار مفهومی مستقل بوده و با نشانگرهایی چون به رسمیت شناخته شدن پرسنل، اهداف مشترک سازمانی، مزایای شغلی، امنیت شغلی، رضایت شغلی و خلاقیت ماهیتی منحصر به فرد پیدا می کند. رفتارهای اجتماعی سالم، محیط عاری از خشونت و استرس نیز به عنوان نشانگر های عمومی سلامت اجتماعی در محیط کار و محیط های دیگر از جمله محیط خانواده، آموزشگاه، محله و جامعه مشترک است. به طور کلی می توان گفت که ضرورت تغییر ماهیت و مفهوم کار از یک رویکرد محصول محور به رویکرد سلامت نگر مهم ترین نتیجه این پژوهش است.