سیستم‌های تصمیم‌یار در تخصیص کلیه پیوندی از دهنده مرگ مغزی: مطالعه مروری ملزومات، چالش‌ها و راه‌کارهای پیشر‌و

مقدمه: با تغییر اپیدمیولوژی بیماری‌ها، نارسایی مزمن کلیوی در جهان رشد قابل توجهی را نشان می‌دهد. پیوند کلیه به عنوان یک درمان انتخابی برای بهبود کیفیت زندگی این بیماران می‌باشد. چالش اساسی در زمینه بهره مندی بهینه از کلیه بیماران مرگ‌مغزی، انتخاب گیرنده مناسب در فرصت بسیار محدود می‌باشد.‏ هدف از این مطالعه، مرور ملزومات طراحی و پیاده‌سازی و ارزیابی سیستم‌های تصمیم‌یار بالینی برای تخصیص کلیه پیوندی از دهنده مرگ مغزی و چالش‌های پیش‌رو بود. روش: این مطالعه مروری حیطه ای با جستجو در پایگاه‌های اطلاعاتی pubmed،scopus  و google scholar برای مقالات تمام متن به زبان انگلیسی تا انتهای 2021 انجام شد. آنالیز مقالات بر اساس اهداف مطالعه، فاکتور‌ها و الگوریتم‌‌های مورد استفاده در تصمیم‌گیری برای تطبیق اهداکننده و گیرنده، و نحوه ارزیابی الگوریتم‌ها صورت گرفت. نتایج: دو دسته کلی از فاکتورهای پزشکی (شامل کیفیت کلیه اهدایی) و فاکتورهای عدالت در اکثر الگوریتم‌های تخصیص استفاده شده بود، درباره تعداد، نحوه و ترتیب اعمال تاثیر این فاکتور‌ها در مطالعات مختلف تفاوت وجود داشت. با این که مطالعات چالش‌های متنوعی ذکر کرده بودند، ولی اکثریت آنها تاثیر مثبت سیستم‌های تصمیم‌یار را در مدیریت فرآیند تخصیص گزارش نموده اند. نتیجه‌گیری: یکی از چالش‌های اساسی در مدیریت بهینه این فرایند، برخورداری از پروتکل‌ها و الگوریتم‌هایی بومی است که اعضای تیم‌های  پیوند در مورد نحوه، ترتیب و وزن هرکدام از فاکتور‌های پزشکی و عدالت در این الگوریتم‌ها اتفاق نظر داشته باشند. با توجه به اینکه در مطالعات مروری الگوریتم‌های مبتنی بر امتیازدهی، بیشترین پذیرش را داشته‌اند، به نظر می‌رسد احتمال استفاده از سیستمی تصمیم‌یار بر این اساس، بیشتر خواهد بود.

clinical decision supports for brain-dead kidney allocation: a review study of requirements, challenges, and solutions

introduction: with the change in the epidemiology of diseases, chronic kidney disease has shown a significant increase worldwide. kidney transplantation is the optimal treatment option to improve patient quality of life. the main challenge in benefiting from a brain-dead patient’s kidney is the selection of a right recipient in limited time. the purpose of this study was to review the requirements for designing and implementing clinical decision support systems for allocating brain-dead kidneys and the challenges facing them. method: this scoping review was conducted by searching scopus, pubmed, and google scholar to find full-text english articles published until the end of 2021. the articles were analyzed based on the objectives of the study, the factors used in decision-making for allocation, the algorithms used in the decision-making process, and their outcome evaluations. results: two categories of medical (including the quality of the donated kidney) and equity/fairness factors were used in most allocation algorithms. however, the number of factors, the method, and the order of their application were different in different studies. studies have reported different challenges but a positive impact using decision support systems. conclusion: one of the main challenges in the proper management of kidney transplants from brain-dead donors is to have local, agreed-upon protocols and algorithms regarding the methods, order, and weight of each of the medical and equity factors in the proposed protocol. algorithms based on scoring have mostly been favored. therefore, the probability of using a decision support system on this base seems to be higher.