شناسایی و اولویت ‌بندی چالش‌ های توسعه هوش مصنوعی در ایران مبتنی بر تحلیل مضمون و نگاشت ادراکی فازی

هوش مصنوعی یکی از فناوری ‌های کلیدی است که به پردازش ‌های صنعتی و حل مسائل مختلف جامعه کمک فراوانی کرده و مطمح نظر بسیاری از جوامع قرار گرفته است. با گذر زمان، بهره‌مندی و استفاده از فناوری‌های هوش مصنوعی در کارخانه‌ها، بهداشت، بانکداری و امنیت و نیز تجارت الکترونیک، رسانه‌های جمعی و پلتفرم‌های کاربردی موبایل توسعه چشمگیری پیدا کرده است. با وجود این پیشرفت‌ها، به‌موازات تحولات فناورانه و راهکارهایی که به‌واسطه هوش مصنوعی تولید شده، در خصوص نحوه انجام کارها و اینکه آیا منابع فعلی برای برآوردن نیازهای در حال تغییر مردم کافی است، متغیرهای بیشتری بروز می‌یابند. بنابراین، همراه با مسائل حل‌نشده، به‏نظر چالش‏ها پایان‌ناپذیرند و متخصصان در تکمیل سیستم‌های خود به‌اندازه کافی خبره نشده‌اند. از این رو، در این مقاله به چالش‌های مهم توسعه هوش مصنوعی در جمهوری اسلامی می‌پردازیم، پس از شناسایی چالش‌ها با روش تحلیل مضمون و با ابزار مصاحبه، به اولویت‌بندی این چالش‌ها و شدت ارتباط بین آنها به روش نگاشت شناخت فازی پرداخته‌ایم. جامعه آماری این پژوهش از کارشناسان و خبرگان حوزه ict به‌ویژه متخصصان حوزه هوش مصنوعی انتخاب شدند. در این پژوهش ابتدا 36 چالش محوری توسعه هوش مصنوعی در کشور بر اساس اسناد راهبردی موجود و روش تحلیل مضمون شناسایی شده و سپس، بر اساس چهار ماتریس تاثیر اولیه، ماتریس تاثیر فازی، ماتریس قدرت تاثیر و ماتریس تاثیر نهایی و نرم‌افزار fcmapper و نرم‌افزار pajek نگاشت شناختی فازی ترسیم شد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که پنج چالش مهم توسعه هوش مصنوعی در کشور شامل مواردی چون تمایل نداشتن به سرمایه‌گذاری اقتصادی در حوزه هوش مصنوعی، فقدان سازوکار لازم برای رشد و توسعه بازار هوش مصنوعی، کمبود قوانین و مقررات حقوقی لازم در حوزه هوش مصنوعی، کمبود متخصصان و خبرگان حوزه‌های مرتبط با هوش مصنوعی و نبود پلتفرم‌های به اشتراک‌ گذاری داده است.

identifying and prioritizing the challenges of artificial intelligence development in iran using thematic analysis and fuzzy cognitive mapping

artificial intelligence is one of the key technologies that has helped a lot in industrial processing and solving various problems of society and has been considered by many societies. over time, the use of artificial intelligence technologies and machine learning programs and algorithms in factories, health, banking and security, as well as e-commerce, mass media and mobile application platforms has developed significantly. despite these advances, in parallel with technological advances and solutions produced by artificial intelligence, more variables are emerging about how things are done and whether current resources are sufficient to meet the changing needs of people. thus, with unresolved issues, the challenges seem endless and experts are not skilled enough to complete their systems. therefore, in this article, we address the most important challenges in the development of artificial intelligence in the islamic republic; after identifying the challenges with the content analysis method and with the interview tool, we have prioritized these challenges and the intensity of the relationship between them using the fuzzy cognitive mapping method. the statistical population of this study was selected from ict experts, especially specialists in the field of artificial intelligence. in this research, first 36 pivotal challenges of artificial intelligence development in the country were identified based on existing strategic documents and content analysis method and then based on four initial impact matrices, fuzzy impact matrix, impact power matrix and final impact matrix and fcmapper software and pajek software. fuzzy cognition was drawn.