بررسی تطبیقی وضعیت همکاری‌های علمی بر اساس شاخص‌های مرکزیت شبکه در مقاله‌های سلب‌‌اعتبارشده کشورهای خاورمیانه

پژوهش حاضر، با هدف بررسی تطبیقی وضعیت همکاری‌های علمی، بر اساس شاخص‌های مرکزیت شبکه در مقاله‌های سلب‌اعتبارشده کشورهای خاورمیانه اجرا شد. در این پژوهش، برای ترسیم همکاری‌‌های علمی، از روش‌ تحلیل کتاب‌سنجی و رویکرد علم‌سنجی و فنون مصور‌سازی استفاده شد. در مجموع 537 مدرک مربوط به سال‌های 1975 تا 2020، از پایگاه وب علوم به‌دست آمد. همچنین، برای ترسیم نقشه‌های همکاری و تحلیل‌های پیشرفته شبکه از نرم‌افزارهای gephi، nodexl و vosviewerاستفاده شده است. هر یک از مقاله‌های سلب‌اعتبارشده خاورمیانه را به‌‌طور میانگین چهار نفر نوشته‎اند. بیشترین همکاری بین‌المللی، بین مصر و عربستان سعودی انجام گرفته است. یافته‌ها نشان دادند که به‌طور کلی ایران بیشترین مقدار شاخص‌های مرکزیت شبکه را دارد. در خصوص همکاری دانشگاه‌ها نیز بیشترین تعدد همکاری، بین دانشگاه آزاد اسلامی و دانشگاه تهران انجام شده است. به‌‌طور کلی بالاترین تعدد همکاری، مرکزیت بینابینی، مرکزیت نزدیکی و مرکزیت بردار ویژه مربوط به دانشگاه آزاد اسلامی است. کشور ایران در ایجاد ارتباط منفی میان سایر کشور‌ها نقش بالقوه‌ای ایفا کرده است. همچنین، نتایج حاکی از آن است که بیشترین تعداد آثار سلب‌اعتبارشده از سوی دانشگاه‌های ایرانی، به ‌ویژه دانشگاه‌های دولتی و علوم پزشکی منتشر شده است. از آنجا که همکاری علمی در میان پژوهشگران دارای آثار سلب‌اعتبارشده بسیار قوی بود، می‌توان چنین استنباط کرد که این نوع همکاری به‌عنوان شاخصی برای ارزیابی کمی و کیفی آثار علمی در همه موارد نتیجه مثبتی به دست نمی‌دهد.

A Comparative Study of the Status of Scientific Collaboration Based on Centrality Measures in the Middle East Countries’ Retracted Articles

The present study aimed to compare the status of scientific collaborations based on the network centrality measures of retracted works in the Middle East countries. In the present study, the bibliometric analysis method, with the scientometrics approach and visualization techniques, was used to visualize scientific collaborations. Research data consisted of 537 records for the years 1975 to 2020 were extracted from the WOS database. Gephi, NodeXL and VOSviewer software are also used to draw collaboration maps and advanced network analysis. The results showed that Iran has a potential role in establishing negative relations with other countries. Most international collaborations have taken place between Egypt and Saudi Arabia. The findings also showed that, in general, Iran had the highest amount of network centrality measures. Concerning the collaboration of universities, the highest number of collaborations occurred between the Islamic Azad University and the University of Tehran. In general, the highest degree of collaboration, Betweenness centrality, closeness centrality, and eigenvector centrality devoted to Islamic Azad University. The results showed that Iran has a potential role in establishing negative relations among other countries. The results also indicate that most of the retracted works have been published by Iranian universities, especially public and medical sciences universities. Since scientific collaboration was very strong among writers of the retracted works, it can be argued that scientific collaboration as an indicator for quantitative and qualitative evaluation of scientific works does not produce a positive result in all cases.