تحلیلی بر معناشناسی قلب سلیم: رهیافتی در شناخت سلامت معنوی در قرآن کریم

سلامت معنوی (spiritual health) از اهمیت به‌سزایی در زندگی انسان برخوردار می‌باشد؛ تا جایی که در سال‌های اخیر، سازمان جهانی بهداشت به آن توجه ویژه‌ای داشته است. قرآن کریم خود را به‌عنوان نسخه شفابخش روح انسان معرفی کرده است. در ادبیات قرآنی، سلامت روحی یا معنوی با کلیدواژه قلب گره خورده و از قلب سلیم و قلب مریض سخن به میان آمده است. در این راستا هدف از مطالعه حاضر، تحلیلی بر معناشناسی قلب سلیم است تا به‌عنوان یک رهیافت قرآنی در شناخت سلامت معنوی، مقدمه‌ای باشد برای مطالعات تطبیقی میان این شاخص‌ها و شاخص‌های سلامت معنوی مورد نظر سازمان جهانی بهداشت. با توجه به موارد بیان‌شده، پژوهش حاضر در پی پاسخ به این سوال است که مهم‌ترین شاخص‌های قلب سلیم در قرآن به‌عنوان رهیافتی در سلامت معنوی کدام موارد هستند؟در این پژوهش از روش تحلیل محتوا استفاده شد و با جستجوی کلیدواژه‌های قلب و سلامت در منابع اسلامی و نرم‌افزارهای جامع‌التفاسیر و جامع‌الاحادیث و همچنین در پایگاه‌های اسنادی داخلی و خارجی، داده‌های مرتبط با هدف مقاله جمع‌آوری گردید و مورد تحلیل محتوایی قرار گرفت. لازم به ذکر می‌باشد که قلب سلیم 14 نشانه معنوی دارد که عبارت هستند از: قلب ابراهیمی، متقی، نرم‌خو، پندپذیر، خاشع، منیب، هراسان، رئوف، متواضع، حی، ذاکر، هدایت‌یافته و گشاده.نتایج حاکی از آن بودند که قلب در قرآن همان روح غیرمادی انسان بوده و قلب سالم به معنای روح سالم می‌باشد. مطالعات دقیق‌تر تطبیقی میان سلامت معنوی رایج در طب جدید و سلامت معنوی قلب در قرآن می‌تواند رهیافت جدیدی را در حیطه روش تشخیص، درمان و مراقبت‌ در حوزه سلامت معنوی بگشاید.

An Analysis of the Salīm Heart Semantics: An Approach to Spiritual Health in Holly Quran

Spiritual health has great importance in human life to the extent that in recent years the World Health Organization (WHO) looked with favor on it. Holy Quran has introduced itself as a healing prescription for the human soul. Spiritual health is associated with the keyword of ldquo;Heart rdquo; in the Quran's literature, and the concepts of sick and healthy hearts have been mentioned in it. In this regard, the purpose of this article was the analysis of the healthy (Salīm) heart semantics to be considered an introduction as a new Quranic approach in the perception of spiritual health to perform comparative studies between these quranic indicators and indicators of spiritual health accepted by the WHO. With respect to what has been said, the present study looked for an answer to the following question:What are the important indicators of the Salīm heart in Holy Quran to be considered as an approach toward spiritual health?The method of content analysis was used in this study. The data considering the aim of the study were collected by searching the keywords, including ldquo;Heart rdquo; and ldquo;Health rdquo; in Islamic sources, Jami alTafaseer and Jami alAhadith software, as well as internal and international databases, and then were analyzed. It is worth mentioning that the Salīm heart has fourteen spiritual signs, including, pious, soft, amenable, modest, beseeching, fearful, softhearted, unselfish, living, prayer, guided, and open heart. According to the obtained results of the present study, the heart mentioned in Quran is the same as immaterial human soul, and the healthy heart means a healthy soul. More accurate comparative studies between the common spiritual health in new medicine and spiritual health of the heart in Quran can introduce a new approach to the type of diagnosis, treatment, and care in the domain of spiritual health.