مبانی فقهی در پیشگیری از تروریسم سایبری بر مبنای اصول پدافند غیرعامل

گسترش و نفوذ فنّاوری‌های سایبری و وابستگی‌های روزمره زندگی بشر به آن سبب شده است تا مبارزه با رخدادهای مخرب در بستر این فضا از اولویت‌های دولت‌ها و کشورها در جهت برقراری نظم و امنیت و آسایش و رفاه مردم قرار بگیرد. وقوع جرائم سنتی با شیوه و چهره‌های پیچیده در بستر فضای سایبر در نظم و امنیت و حقوق کنونی کشورها و جوامع اثر منفی داشته و امنیت ملی را تحت تاثیر قرارمی‌دهد. تروریسم در بستر فضای سایبر ازجمله جرائم سنتی است که با پیچیدگی این فضا، شکل‌های مختلفی به خود گرفته است و سبب از بین بردن زیرساخت‌ها، مبانی فرهنگی و اجتماعی و وارونه نشان‌دادن حقایق می‌شود. در مکتب اسلام، ضرورت و اهمیت پدافند غیرعامل همواره موردنظر قرار گرفته است. امروزه توجه به موضوع استفاده از ظرفیت‌های پدافند غیرعامل، سبب افزایش نیروی دفاعی و قدرت بازدارندگی کشور در مقابل هر نوع تهدیدی از سوی دشمن خواهد شد. بنابراین این پژوهش با هدف تبیین نقش پدافند غیرعامل در بازدارندگی از جنگ بر اساس قواعد فقهی که در جایگاه خود دارای اصول ارزشمندی هستند، می‌تواند با ارائه راهکارهایی از وقوع تروریسم سایبری جلوگیری کند. پرسش اصلی این تحقیق عبارت است از این‌که مبانی فقهی در جهت پیشگیری از تروریسم سایبری در جهت اصول پدافند غیرعامل چیست؟ پژوهش حاضر به روش توصیفی- تحلیلی و با جمع‌آوری اطلاعات به‌صورت کتابخانه‌ای انجام‌گرفته است.روزه پیشگیری از پدیده ناگوار تروریسم سایبری، اصلی‌ترین دغدغه دولت ایران است که در مقررات و قوانین نیز به مسائلی در باب آن اشاره ‌شده  است که ازجمله سند توسعه و چشم‌اندازهای ملی و قوانین کیفری نیز موید آن است. در باب فقه نیز بر اساس قواعد فقهی – مانند قاعده لاضرر، نفی سبیل و قاعده دفاع مشروع - می‌توان لزوم پی‌ریزی مبانی پیشگیرانه در قوانین و مقررات و برنامه‌های اجرایی در جهت نیل به آن مستفاد می‌گردد. بی‌شک اقدامات پیشگیرانه مانند سخت نمودن دسترسی به زیرساخت‌ها، فرهنگ‌سازی‌های پیشگیرانه در جرائم سایبر به‌خصوص تروریسم، آموزش‌های همگانی و تصویب مقررات اجرایی در جهت نیل به اهداف پیشگیری از این پدیده میسر بوده و تقنین مقررات کیفری مناسب و سخت‌گیرانه افتراقی در مسئله تروریسم سایبر، ضمن وجود در قوانین و مقررات ایران، تکمیل و تدقیق آن نیز لازمه مبارزه با این پدیده در جهت حفظ نظم و امنیت پایدار است. هم‌چنین به‌رغم عدم تکاپوی مجازات و جرم‌انگاری‌های مقرر در جرائم سایبری، پیشنهاد به وضع قوانین جدید در این خصوص می‌گردد و در غالب پدافند غیرعامل، ضروری است اقداماتی در مقابل حملات تروریستی سایبری اعمال گردد. افزایش سطح امنیت سامانه‌های دولتی، بومی‌سازی نرم‌افزارهای رایانه‌ای و محدودیت دسترسی افراد غیرمرتبط به زیرساخت‌های اساسی و ... مانع از انجام این نوع اقدامات می‌گردد.

the jurisprudential underpinnings for preventing cyberterrorism based on passive defense concepts

the growth and penetration of cyber technologies, as well as the daily interdependence of human existence, have made combating damaging events one of the top concerns of governments and countries in order to restore order, security, and people’s comfort and well-being. the emergence of classic crimes using advanced means and figures in cyberspace has a severe impact on the present order, security, and rights of countries and societies, as well as national security. cyberspace terrorism is a conventional crime that has evolved with the complexity of the digital environment, resulting in the destruction of infrastructure, cultural and social underpinnings, and a complete reversal of reality. the islamic tradition has long regarded passive defense as necessary and important. currently, focusing on passive defensive capabilities will strengthen the country’s defense force and deter any type of hostile threat. therefore, this research, which aims to explain the role of passive defense in deterring war using jurisprudence norms and valuable concepts, has the potential to prevent cyber terrorism by proposing remedies. the primary research question is: what are the jurisprudential bases for preventing cyber terrorism based on passive defense principles? the current study employed a descriptive-analytical approach, with data gathered at a library. today, the iranian government’s primary priority is preventing the unfortunate phenomenon of cyber terrorism, as stated in rules and laws and confirmed by the development document, national perspectives, and criminal laws. in the field of jurisprudence, jurisprudential rules such as the rule of harmlessness, negation of mustache, and the rule of justifiable defense can be utilized to construct preventative foundations in laws and regulations, as well as administrative initiatives. without a doubt, steps that can be taken to stop this from happening include making it harder to get to infrastructure, promoting a culture of preventing cyber-crimes, especially terrorism, educating the public, and putting in place executive regulations are all important. it is also important to make sure that cyber terrorism is dealt with by strict and appropriate criminal laws that do not discriminate. iran’s laws and regulations must be completed and verified to combat this phenomenon and ensure stable order and security. moreover, despite the scarcity of efforts to prosecute and sanction cybercrimes, the study is proposing new legislation in this domain, and it must incorporate safeguards against cyberterrorist attacks into most passive defenses. increasing the security of government systems, localizing computer software, preventing unrelated people’s access to basic infrastructure, and so on all help to prevent such actions.