جایگاه و اهمیت ژئوپلیتیکی ایران در امنیت و انتقال انرژی نفت و گاز

هدف از این نوشتار بررسی جایگاه ایران به‌عنوان دارنده موقعیت راهبردی جغرافیای است که در مرکز بیضی انرژی جهان قرار دارد و برای ایفای نقش در مسیر خطوط تبادل انرژی شرق و غرب دنیا دارای شرایط منحصربه‌فردی است که در صورت بهره مناسب از این مواهب خدادادی، ضمن ارتقاء اهمیت ژئوپلیتیکی کشورمان موجبات کسب منافع مادی و امنیتی را فراهم می‌کند. باوجوداین تاکنون کشورمان در رقابت با دیگر کشورهای منطقه هنوز نتوانسته از این امتیاز راهبردی بهره‌مند شود. کوتاه‌بودن، ارزان‌بودن و امن‌بودن مسیر انتقال انرژی از ایران ازجمله مزیت‌های انکارناپذیر به شمار می‌آید. سوال این است که موانع موثر در نقش‌آفرینی ایران در خطوط انتقال انرژی چیست. در این مقاله با استفاده از رویکرد توصیفی – تحلیلی به این پرسش پاسخ داده می‌شود. بر اساس یافته‌های پژوهش با توجه به در نظر گرفتن ظرفیت ژئوپلیتیکی و موقعیت ژئواستراتژیک ایران بیانگر آن است که هم عوامل داخلی و هم عوامل خارجی در نرسیدن ایران به جایگاه هاب انرژی منطقه نقش دارند که در بخش عوامل خارجی کنشگری قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای و در بخش عوامل داخلی ضعف و فرسودگی زیرساخت‌ها، کاهش دانش فنی در حوزه انرژی و کاهش دسترسی به فناوری‌های روز درزمینهٔ انرژی و کاهش سرمایه‌گذاری در آن باعث شده ایران نتواند جایگاه مناسبی در خطوط انتقال انرژی کسب کند که در این راستا بر اساس یافته‌های پژوهش پیشنهاد‌هایی ارائه می‌گردد.