تعیین الزامات استفاده از انرژی خورشیدی در اماکن در شرایط بحران

وابستگی شدید و نیاز فزاینده جهان به منابع انرژی، پرداختن به مباحث مرتبط را به مزیت رقابتی کشورها تبدیل کرده است. مسائلی نظیر محدودیت ذخایر نفتی و سایر سوخت‌های فسیلی، باعث شده که جهان در تکاپوی گذر از تنگنای انرژی به منابع تجدیدشونده؛ به‌ویژه انرژی خورشیدی چشم بدوزد. تولید برق با استفاده از انرژی خورشیدی در سراسر جهان به‌سرعت در حال گسترش است و با توجه به مزایای مختلف آن، در بخش‌های نظامی نیز مورداستفاده قرارمی‌گیرد. از سویی دیگر، امروزه آسیب‌رسانی به زیرساخت‌های تامین انرژی نظیر قطع برق از سوی گروه‌های تروریستی و دولت‌های متخاصم به‌عنوان یک تاکتیک نظامی و راه‌کار واردکردن ضربه استفاده شود؛ بنابراین، قبل از ایجاد زیرساخت‌های لازم و استفاده از انرژی خورشیدی بایستی تهدیدات و ضعف‌های احتمالی بررسی شود. در این پژوهش برای «تعیین الزامات استفاده از انرژی خورشیدی در اماکن نظامی در شرایط بحران» از رویکرد آمیخته (کیفی و کمی) استفاده شده است. این پژوهش ازنظر هدف، کاربردی و ازنظر روش، موردی- زمینه‌ای است و برای گردآوری اطلاعات، از مطالعات کتابخانه‌ای و تحقیقات میدانی استفاده شد. ابزارهای گردآوری اطلاعات، متن‌خوانی، مصاحبه و پرسش‌نامه بوده است. ابتدا با بررسی منابع کتابخانه‌ای، فرم مصاحبه تهیه گردید و طی مصاحبه‌ای عمیق با نخبگان حوزه تحقیق (10 نفر)، الزامات استفاده از انرژی خورشیدی در اماکن نظامی در شرایط بحران در دودسته الزامات بیرونی، ناظر بر تهدیدات و الزامات درونی، متناسب با نقاط ضعف، طبقه‌بندی گردیدند. بعد از جمع‌آوری نظرات خبرگان و تحلیل کیفی مصاحبه‌ها و تلفیق مطالب گردآوری‌شده، پرسش‌نامه نهایی طراحی شد. در پرسش‌نامه نهایی، تهدیدات (مولفه‌های بیرونی) در قالب 7 مولفه و 30 الزام و نقاط ضعف (مولفه‌های درونی) نیز در قالب 5 مولفه و 12 الزام مطرح گردید. پرسش‌نامه نهایی در اختیار 65 نفر از کارشناسان مرتبط با موضوع قرا گرفت و همه جامعه آماری به‌عنوان جامعه نمونه مورداستفاده قرار گرفت. روایی پرسش‌نامه صوری و با تایید خبرگان حوزه پژوهش تحصیل شد و پایایی پرسش‌نامه‌ها بر اساس آلفای کرونباخ کسب گردید. نتایج تجزیه‌وتحلیل سوالات پژوهشی نشان‌داد که پرسش‌شوندگان معتقدند 79.2 تهدیدات، 85.4 نقاط ضعف، 87.22 الزامات بیرونی و 89 الزامات درونی استخراج‌شده، در حد زیاد و خیلی زیاد بر استفاده از انرژی خورشیدی در اماکن نظامی در شرایط بحران موثر هستند. هرکدام از فرضیه‌های پژوهشی با استفاده از آزمون خی‌دو مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفتند و با استفاده از آزمون فریدمن، مشخص گردید که «بمباران هوایی»، «حملات موشکی» و بعد از آن‌ها «بمب‌های الکترومغناطیسی» جدی‌ترین تهدیدات سامانه انرژی خورشیدی در اماکن نظامی هستند و مهم‌ترین نقاط ضعف سامانه خورشیدی نیز به ترتیب «احتیاج به هزینه اولیه نسبتاً زیاد»، «نبود دانش و تجربه استفاده در آجا»، «ناپایداری برق تولیدی»، «مشکلات جانمایی» و «آسیب‌پذیری در برابر شرایط مختلف آب و هوایی» احصا گردیدند. متناظر با تهدیدات و نقاط ضعف احصاء شده، الزامات (راهکارهای مقابله‌ای) نیز استخراج و اولویت‌بندی شدند.