جنگ ترکیبی؛ جنگ آنارشیستی پسامدرن

قرن 21 قرن پسامدرن نامیده می‌شود و به تبع آن، یک مشخصه بارز پدیده‌های این عصر از جمله جنگ، ماهیت پسامدرن است. امروزه جنگ‌های بزرگ به‌رغم ظاهر کلاسیک، در جبهه‌های ناهمتراز و مردمی شکل می‌گیرد و نبردهای نامنظم در این آوردگاه‌ها، موفقیت یا شکست نهایی جنگ‌ها را تعیین می‌کند. انواع جنگ با عنایت به راهبرد، تاکتیک، تکنیک، فضا و زمان، از یکدیگر متمایز می‌شوند. بنابراین، به تناسب تغییر و تفاوت عناصر مزبور می‌توان شاهد تغییر و تفاوت ماهیت جنگ و انواع آن بود. مشخصه ماهوی دوران پسامدرن یعنی نسبیت، سیالیت و تکثر به پدیده جنگ این دوران نیز تسری یافته و باعث ظهور نوع جدید جنگ به نام جنگ ترکیبی شده است که صفت ترکیبی آن، حکایت از حضور مولفه‌های انواع جنگ‌های قدیم و جدید، کلاسیک و مدرن، نرم و سخت و نیمه‌سخت، از حیث ابزار، روش، اصول و قواعد مربوطه در این جنگ دارد که کاربرد عملیات روانی، اقدامات سایبری، دیجیتال و رسانه‌ای، حملات نامنظم، اقدامات چریکی، عملیات تروریستی و ...، گویای جلوه‌های ابعاد گوناگون آن است. به بیان دیگر، جنگ ترکیبی، پدیده‌ای پسامدرن در فضای پسامدرن امروزی است. سوال مقاله حاضر این است که خصوصیت ماهوی جنگ نوظهور ترکیبی چیست؟ پاسخ به پرسش مزبور با روش تحلیلی- کتابخانه‌ای این شد که: جنگ ترکیبی یک جنگ آنارشیستی ژله‌ای پسامدرن با مشخصات ماهوی سیالیت و نسبیت در دکترین، راهبرد، تاکتیک و تکنیک است.