اولویت‎ بندی نقاط حادثه‎ خیز شبکه اصلی جمع آوری سیلاب حوضه آبریز شهر تهران برای انجام فعالیت های بهسازی

شبکه‎های جمع‎آوری آب‎های سطحی یکی از زیرساخت‎های حیاتی هستند که وظیفه انتقال ایمن رواناب را برعهده دارند. در دهه‎های اخیر، افزایش حجم رواناب یا سیلاب موجب شده تا در برخی از قسمت‎های شبکه ظرفیت کافی برای عبور جریان وجود نداشته باشد. وجود کاربری اراضی و تراکم جمعیتی در اطراف این مناطق ریسک بالایی را برای انسان‎ها به‎همراه دارد. با توجه به این‎که در مطالعات پیشین شاخص‎های آسیب‎پذیری در بررسی نقاط حادثه‎خیز شبکه درنظر گرفته نشده است، در این پژوهش شاخص‎های خطر و شاخص‎های آسیب‎پذیری توامان با یکدیگر در محاسبه شاخص ریسک استفاده شده و اولویت‎بندی گلوگاه‎ها بر اساس آن انجام شده است. به این ترتیب با استفاده از مدل‏سازی هیدرولیکی شبکه، روش تحلیل سلسله‎مراتبی1 و تعریف پنج شاخص: تمرکز جمعیتی در اطراف گلوگاه، تراکم و تنوع کاربری‎ها در حاشیه گلوگاه، متوسط درصد پرشدگی کانال/ رودخانه در محل گلوگاه، درجه کانال سیلابرو یا رودخانه و سرعت در کانال/ رودخانه، وزن‎های شاخص‎ها به‎دست آمده و با استفاده از روش مجموع ساده وزنی2، گلوگاه‎های موجود در شبکه جمع‎آوری آب‎های سطحی شهر تهران برای انجام عملیات بهسازی، اولویت‎بندی شده است. نتایج این تحقیق نشان می‎دهد که عمده گلوگاه‎های بحرانی در زیرحوضه شرق تهران و در کانال‎های ابوذر، مقصودبیک و باختر قرار دارند.

Prioritization of Bottlenecks in the Main Stormwater Collection System for Rehabilitation Measures, Case Study: Tehran Catchment, Iran

Urban drainage Systems are of the vital infrastructures, which are responsible for the safe transport of runoff. In recent decades, the increase in surface runoff has led to inadequate capacity in some parts of drainage network, which results in overflowing. Land use and population density around these areas pose a high risk of loss of lives and injuries. Since in previous studies, vulnerability indicators were not considered in the assessment of bottleneck’s risk, in this study, hazards and vulnerability indicators are combined together for calculating the risk index which is used for the prioritization of bottlenecks. In order to prioritize the bottlenecks of urban drainage system in Tehran catchment using the Simple Additive Weighting (SAW) method, the hydraulic modeling and Analytic Hierarchy Process (AHP) has been used for calculating the weight of indicators. For this purpose, five indicators have been defined which are population density around the bottlenecks, density of properties and diversity of land uses at these areas, average percentage of canal/main channel river filling, degree of bottleneck submergence, channel or river rank and flow velocity in canal/river. The results showed that the major critical bottlenecks are located in the eastern subbasin of Tehran: in Abuzar, Maghsoudbeig and Bakhtar canals.