تدوین روش تحلیل ریسک چندشاخصه استفاده از پساب در کاربری‌های مختلف

استفاده از فاضلاب تصفیه شده شهری یا همان پساب­های شهری به‎عنوان یکی از منابع آب نامتعارف می­تواند منبعی مستمر و قابل کنترل برای استفاده در کاربری­های مختلف باشد. اما در عین‎حال پساب خروجی تصفیه­خانه فاضلاب می­تواند حامل آلودگی­های شیمیایی و بیوشیمیایی باشد و متعاقباً محدوده تاثیرپذیر را با مخاطرات و ریسک­هایی مواجه کند. مفهوم تحلیل ریسک به پژوهشگران و مدیران پروژه­های استفاده از پساب کمک کرده تا به ارزیابی مخاطرات استفاده از آن در کاربری­های مختلف پرداخته تا پیش از وقوع اثرات جبران­ناپذیر بر محیط­زیست و سلامت انسان، اقدام مقتضی برای کاهش و یا مدیریت آن انجام دهند. در این تحقیق ساختارهای ریسک استفاده از پساب در کشاورزی، آبیاری فضای سبز، تغذیه مصنوعی با هدف تعادل­بخشی آبخوان و صنعت با درنظر گرفتن معیارهای محیط­زیستی، اجتماعی، اقتصادی و فنی ایجاد شده و هم‎چنین کیفیت پساب 27 تصفیه­خانه کشور مورد ارزیابی قرارگرفته است. برای محاسبه ریسک­ها، مخاطرات مختلف استفاده از پساب گردآوری و به‎صورت سلسله مراتبی بر روی معیارهای اصلی و ریسک کلی تاثیر می­گذارند. نتایج میانگین ریسک­های نهایی استفاده از پساب در ساختار کشاورزی، آبیاری فضای سبز، تغذیه مصنوعی با هدف تعادل­بخشی آبخوان و صنعت به‎ترتیب برابر با 7/29­%، 24­%، 3/24­ % و 26­% ارزیابی شده است. هم‎چنین شایان ذکر است علی‎رغم آن که ریسک محیط­زیستی استفاده از پساب در بیشتر تصفیه­خانه‎ها پایین است، اما ریسک اجتماعی آن بالا ارزیابی شده که می­توان دلیل آن‎را عدم اطمینان به کیفیت پساب و آگاهی پایین مردم منطقه عنوان کرد.

Development of MultiCriteria Risk Analysis Method for Applying Treated Wastewater in Various Uses

Urban treated wastewater or urban effluents as one unconventional water resource can be a continuous and controllable source for various uses. Simultaneously, the effluent from the wastewater treatment plant can carry chemical and biochemical contaminants and consequently expose the affected area to hazards and risks. The concept of risk analysis has helped researchers and project managers to assess the risks of treated wastewater applications in various uses to take appropriate action to reduce or manage irreversible effects on the environment and human health in advance. In this study, risk structures are created for use of treated wastewater in agriculture, landscape irrigation, artificial recharge for aquifer balance, and industry by considering environmental, social, economic, and technical criteria. Further, the effluent quality of 27 treatment plants has been evaluated. To calculate the risks, different hazards of treated wastewater applications are listed and hierarchically affect main and overall risk criteria to calculate the risks. The average overall risks of treated wastewater use in agriculture, landscape irrigation, artificial recharge, and industry are evaluated to be 29.7, 24.0, 24.3, and 26.0 percent, respectively. It is also worth mentioning that although the environmental risk of using treated wastewater in most treatment plants is low, but its social risk is high, which can be attributed to a lack of confidence in the quality of wastewater and low awareness of communities.