برداشت بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی و نشست منطقه ای: مطالعه ی موردی شهر دامنه، اصفهان

از دلایل اصلی فرونشست زمین می‏توان به افت سطح آب بر اثر برداشت بی‏رویه از آبخوان‏ها اشاره نمود که موجب کاهش حجم، تراکم برگشت‌ناپذیر و وارد آمدن آسیب‏های غیر قابل جبران به آن‏ها می‏شود. طی سال‌های گذشته فرونشست‏های پدیدآمده در ایران به دلیل افت سطح آب زیرزمینی، لطمه‏ی فراوانی به زمین‏های کشاورزی، ساختمان‏های مسکونی، جاده‏ها، خطوط انتقال نیرو و غیره وارد آورده است. شهر دامنه در غرب استان اصفهان نیز در سال‏های اخیر به صورت چشم‏گیر با این پدیده روبه‏رو شده است. از این رو در پژوهش حاضر به بررسی میزان برداشت از منابع آب زیرزمینی و وضعیت فرونشست در این منطقه پرداخته شده است. نتایج تحقیق نشان می‏دهد که افت سطح آب زیرزمینی، اثری مستقیم بر ایجاد و گسترش فرونشست در محدوه‌ی شهر دامنه داشته است. با توجه به اینکه منطقه‏ی مورد مطالعه یکی از قطب‏های کشاورزی استان اصفهان به شمار می‏آید، بیشترین میزان بهره‏برداری از آبخوان‏های منطقه به مصارف کشاورزی اختصاص دارد. نتایج بیانگر آن است که سطح آب زیر زمینی در منطقه ی مورد مطالعه در بازه سال های 1385 تا 1393 به طور متوسط به میزان 20 متر افت داشته است. بر همین اساس جلوگیری از افت روزافزون آب‌های زیرزمینی در منطقه، با استفاده از راهکارهایی مانند تغذیه‏ی مصنوعی و از آن مهم‏تر تغییر الگوی کشت، برای کمک به احیای مجدد آبخوان آبرفتی ضروری است.

Overexploitation of groundwater resources and regional subsidence: Case study of Damaneh city, Isfahan

One of the main reasons of regional subsidence is drawdown of groundwater level due to Overexploitation of aquifers which can lead to irrecoverable damage to soil deposits. The regional subsidence that has been inflicting Iran in recent years, have greatly damaged to agricultural sites, residential buildings, roads, power transmission lines, etc. The Damaneh City, located at west of Isfahan Province, has been affected by this phenomenon extensively. Therefore, the present study aims to investigate the level of depletion of groundwater resources and subsequently land subsidence in this region. The results indicate that drawdown of groundwater level had a direct influence on the subsidence occurrence in the studied region. Considering that the studied area is one of the most important Isfahan's agricultural regions, the primary exploitation of aquifers is related to agricultural purposes. The results showed that water table has dropped 20 m in the Damaneh city during 19772014. Accordingly, it is essential to use artificial recharge and changing cultivation pattern to revive aquifer and also prevent damage induced by land subsidence.