الگوسازی تلاطم در بازارهای دارایی ایران با استفاده از مدل تلاطم تصادفی چند متغیره عاملی

مقاله حاضر با استفاده از داده‌های ماهانه بازده 5 دارایی طی دوره زمانی 1390/03/10 تا 1399/12/10 درصدد الگوسازی تلاطم بازارهای دارایی ایران است. مدل تلاطم تصادفی چندمتغیره عاملی در چارچوب رویکرد فضا-حالت غیرخطی، مبنای تفکیک تلاطم بازده دارایی‌ها به دو جزء «تلاطم منبعث از عوامل پنهان» و «تلاطم خاص هر دارایی» و برآورد ماتریس همبستگی و کوواریانس پویای تلاطم دارایی‌ها قرار گرفته است. یافته‌ها نشان می‌دهند که اولاً دو عامل پنهان وجود دارد. ثانیاً تلاطم‌های خاص بازده 3 دارایی مشتمل بر سهام، دلار و طلا از اواسط 2017 تشدید و رفتار خوشه‌ای را از خود به نمایش می‌گذارد. ثالثاً عمده تلاطمات نرخ تورم توسط عوامل پنهان توضیح داده می‌شود و تلاطم خاص تورم، روندی تقریباً هموار دارد. رابعاً تلاطم بازده سهام با تلاطم تورم و دلار همبستگی بالایی دارد. همبستگی بالایی میان تلاطم نرخ تورم با نرخ بازده دلار و نرخ بهره مشاهده می‌شود.