مقایسه مدل‌های srm و hec-hms در شبیه‌سازی رواناب ناشی از ذوب برف حوضه‌ی آبریز شهرچای ارومیه

هـدف این مطالعه، شبیه سازی رواناب حاصل از ذوب بـرف در حوضه ی شـهرچای، با استفاده از دو مدل srm و hec-hms است. بدین منظور، ابتدا با وارد کردن داده های پوشش برف، متغیرهای هواشناختی و پارامترهای لازم به مدلsrm ، رواناب ناشی از ذوب برف شبیه سازی شد. در مدل hec-hms نیز پس از ایجاد مدل حوضه با نرم‌افزار hecgeohms در محیطgis  و ایجاد مدل هواشناختی و واردکردن پارامترهای لازم مانند تلفات، روندیابی و ذوب برف شبیه سازی انجام شد. ضریب تعیین (r2) مدل srm معادل 9/0 و درصد خطای حجمی آن (dv) 96/1 به دست آمد. از طرفی مدل hec-hms نیز با دقت رضایت بخش (ولی کمتر از srm) شبیه سازی رواناب ناشی از ذوب برف را انجام داد. به طوری که ضریب تعیین ( r2) آن 85/0 و درصد خطای حجمی آن (dv) 1/2 درصد به دست آمد. صرف نظر از دقت بالای مدل srm یکی از نقاط قوت مدل hec-hms، استفاده از داده های دما و بارش است؛ در صورتی که مدل srm علاوه بر این پارامترها نیازمند داده‌های مساحت سطح پوشش برف است که از تصاویر ماهواره ای به دست می‌آید. نتایج نشان داد که مقدار کل رواناب در منطقه ی  مورد مطالعه با مدل srm ، معادل 106×9/129 متر مکعب بود. در حالی که این رقم با مدل hec-hms معادل با 106×6/129 متر مکعب به دست آمد. با مقایسه ی  این ارقام با مقدار مشاهداتی (یعنی 106×4/132 متر مکعب) می توان نتیجه گرفت که عملکرد مدل srm در مقایسه با مدل hec-hms نسبتا خوب است.

Comparison of SRM and HEC-HMS Models in Simulation of Runoff from Snowmelt in Shahrchay River Basin, Urmia

Saeed Jahanbakhsh Asl[1] Yaghoub Dinpajouh[2] Mohammad Hossein Aalinejad[3]* Abstract In this study for the purpose of simulation of runoff originated from snowmelt in Shahrchay River basin two models namely SRM and HEC-HMS were used. For this purpose, entering the snow cover data, meteorological variables and other needed parameters an input to SRM model the runoff from snowmelt was simulate. In HEC-HMS model, after derivation of watershed model using the HECGEOHMS software in GIS environment and derivation of meteorology model and entering the required parameters such as water losses, flow routing and snow melt was simulated. The coefficient of determination (R2) of SRM model was 0.9 and the percentage of volumetric error (DV) was equal to 1.96. On the other hand, the HEC-HMS model simulated snowmelt runoff was satisfactory (but less than SRM), so that the R2 and DV obtained for this model were as equal to 0.85 and 2.1%, respectively. Utilization of air temperature and precipitation data (neglecting the high accuracy of SRM) can be considered as advantages of HEC-HMS. In contrast, in SRM model in the snow covered area of region apart from the mentioned parameters satellite images of the region is also required. Results indicated that the total volume of runoff in the study area was 129.9×106 cubic meters for SRM, whereas it was 129.6×106 cubic meters for HEC-HMS. Comparing these values with that of the observed (i.e.134.4×106 m3) it can be concluded that SRM model performance is relatively better than the HEC-HMS. [1] Professor, Department of Meteorological, the University of Tabriz. [2] Associate Professor of Water Engineering, the University of Tabriz.   [3] M.A. student in Meteorological, the University of Tabriz (Corresponding author), Email:aalineghad63@yahoo.com.