استفاده از تکنیک‌های تصمیم‌گیری‌ چندمعیاره و ‌سنجش از دور در محیط gis برای بررسی مناطق حساس به وقوع سیلاب درحوضه لیقوان چای

سیل به عنوان مخرب‌ترین پدیده طبیعی در ایران، همه ساله تلفات جانی و خسارات مالی بسیاری در نقاط مختلف کشور به بار می‌آورد. هدف از تحقیق حاضر تعیین مناطق حساس به وقوع سیلاب در حوضه آبریز لیقوان چای می‌باشد. برای این منظور با توجه به عوامل موثر در وقوع سیل، لایه‌های اطلاعاتی منطقه اعم از شیب، فاصله از آبراهه، گروه هیدرولوژیکی خاک، شماره منحنی، ارتفاع رواناب، لیتولوژی، کاربری و پوشش اراضی، تراکم آبراهه، ضریب گراویلیوس در هر یک از 23 زیرحوضه‌ موجود با توجه به بررسی نقشه‌ها، گزارش‌ها، تصاویر ماهواره‌ای و بررسی‌های میدانی تهیه گردید. تمامی لایه‌های اطلاعاتی با توجه به میزان تاثیرگذاری معیارهای مذکور و زیرمعیارهای آن‌ها با نظر کارشناسی وزندهی گردید. جهت وزندهی به معیارها از روش سلسله مراتبی و برای وزندهی به زیرمعیارها، فازی سازی صورت گرفت. سپس با استفاده از روش تصمیم‌گیری چند معیاره و روش ترکیب خطی وزندار (wlc) پهنه بندی خطر وقوع سیل در پنج کلاس استخراج گردید. نتایج حاصله نشان می‌دهد که 28 درصد از مساحت کل حوضه در کلاس خطر زیاد و خیلی زیاد واقع شده است و از لحاظ مکانی این پهنه‌ها تقریباً در ورودی محدوده شهر تبریز قرار دارند. با توجه به این که هر سال به دلیل وقوع سیل در مناطق ورودی شهر تبریز آسیب‌ها و خسارت‌های جانی و مالی زیادی وارد می‌شود لازم است اقدامات اساسی در بالادست حوضه به ویژه در مناطق با پهنه سیل‌خیزی بالا صورت گیرد. این اقدامات را می‌توان در راستای اجرای برنامه‌های مدیریت جامع حوضه آبریز، مدیریت ریسک سیل و آبخیزداری برنامه‌ریزی نمود به گونه‌ای که در دراز مدت علاوه بر بهبود وضعیت پوشش گیاهی در سطح حوضه، منجر به کاهش آسیب‌های جانی و مالی وارده گردد.

Using Multi Criteria Decision Making and Remote Sensing Techniques in GIS Environment for Flood Susceptible Zones Assessment in Lighvan Chai Catchment

Flood is the main destructive phenomena in Iran which causes human casualties and financial damages every year. The purpose of this research is to define flood susceptible zones in Ligcanchai Catchment. To achieve this end this study provided different information layers such as slope, elevation, soil hydrological units, curve number, runoff height, lithology, land use and landcover, hydrography density, compactness coefficient of 23 basins by using maps, reports, satellite images and field studies. All layers were then weighted with criteria and sub criteria. The study used the hierarchical method to weight criteria and fuzzy logic to weight sub criteria. Then 5 flood susceptible zones were defined by using multicriteria evaluation and linear combination was weighted. The results show that around 28 percent of the Catchment has high and very high flood risk and that these areas are located near Tabriz city. Since flood events destroy the infrastructures and cause human casualties every year, substantial actions must be taken to prevent the high and very high flood risks. These activities must be planned in the integrated watershed management plans, and the flood risk management in order to improve the watershed vegetation in the watershed to minimize financial damages and human life losses.