بررسی روابط مکانی ـ زمانی بار رسوب معلق با بارش حوضه (مطالعه موردی: حوضه ی آبریز قره سو)

تحقیق حاضر با هدف تشخیص و تعیین تغییرات زمانی ـ مکانی رسوب دهی در حوضه‌ ی آبریز قره سو واقع در استان اردبیل انجام شده است. به منظور ارایه‌ی مدلی برآوردی از بار رسوبی زیرحوضه های مورد نظر، روابط زمانی ـ مکانی رسوب دهی با بارش حوضه مورد آزمون قرار گرفت. برای انجام این تحقیق از داده های 6 ایستگاه باران سنجی و هیدرومتری طی یک دوره‌ 22 ساله استفاده گردید. روش تحقیق مبتنی بر تحلیل های آماری رگرسیونی بین متغیرهای بارش و بار رسوبی در محیط نرم افزار spss و همچنین تحلیل تغییرات زمانی متغیرهای بارش و رسوب در محیط نرم‌افزار excel بود. نتایج اولیه از روابط زمانی بار رسوبی و بارش زیرحوضه ها، حاکی از رابطه‌ قوی تر دو متغیر در مقیاس درون سالی نسبت به مقیاس بین   سالی بود. در بعد تغییرات بین سالی، تنها ایستگاه هیر با روند افزایشی بار رسوب مواجه بود، در حالی که 4 ایستگاه دیگر در میزان بارش سالانه روند افزایشی داشته‌اند. نتایج حاصل از تحلیل های رگرسیونی، نشان دهنده‌ی همبستگی ضعیف متغیر بارش با رسوب‌دهی ایستگاه ها در مقیاس بین سالی و در مقابل روابط خوب آنها در مقیاس درون سالی بود. در این میان شاخص فورنیه به عنوان شاخص فصلی بارندگی توانست 65% واریانس رسوب دهی ویژه در حوضه‌ مورد مطالعه را تبیین نماید. از اینرو، شاخص مزبور می تواند به عنوان یک شاخص فرسایندگی بارش کارآمد در برآورد رسوب دهی ویژه در حوضه‌ مورد مطالعه بکار گرفته شود.

Study the Spatioaltemporal Relations between Suspended Sediment Load and Precipitation (Case Study: Qarahsu Watershed)

Fariba Esfandyari[1]* Morteza Garachorlou[2] Abstract This study seeks to identify and determine the spatialtemporal variations of sediment yield in Qarahsu watershed situated in Ardabil province. To do so, the relations between sediment yield and precipitation were examined in term of temporalspatial variations in order to provide the estimate model of sediment load in the subwatersheds. Data gathered from six water and rain gauges of the same name over a 22years period was used. The method followed regression analysis between precipitation and sediment yield by SPSS software and analysis of temporal variations of precipitation and sediment yield by Excel software. Analysis of temporal relations between sediment load and precipitation indicated a higher correlation in intraannual than in interannual scale. In terms of intraannual variations, except for Hir water gauge, that underwent an increasing trend, other stations had decreasing trends in sediment load. Nonetheless, the increasing trend in annual precipitation of 4 rain gauges was considerable. Results of regression analysis, on one hand, indicated weak correlation between precipitation and sediment load in intraannual scale, but on the other hand, indicated high correlation in interannual scale. Meanwhile, the Fournier index, as seasonal precipitation index, can explain 65% variance of specific sediment yield in the studied watershed. Hence, the index, as indicator of precipitation erosive power, can be effectively used to estimate specific sediment yield in the watershed. [1] Associate Professor; Department of Physical Geography; University of Mohaghegh Ardebili, Iran (Corrosponding author), Email:Esfandyari@uma.ac.ir. [2] Ph.D Student in Feomorphology; at University of Mohaghegh Ardebili; Iran.