ارزیابی شوری و آرسنیک به عنوان عوامل مخرب کیفیت آب های سطحی و زیرزمینی حوضه آبریز سد سهند

مدیریت تقاضا و تامین آب برای کاربری های مختلف به همراه شناسایی، کنترل و کاهش آلاینده های آب به منظور ارتقای شاخص های کیفیت منابع آب و حفظ محیط زیست از رویکردهای مدیریت منابع آب کشور محسوب می شود. با توجه به تامین آب شرب، کشاورزی و صنعت مردم ناحیه از سد سهند و با توجه به گزارشات تاثیرات سوء سلامت مردم روستاهای اطراف، ناشی از مصرف آب شرب حاوی غلظت های بالایی از آرسنیک (بیش از 200 برابر حد استاندارد آب شرب) مطالعه کیفی منابع آبی مرتبط با این سد ضرورت می یابد. در این مطالعه به منظور ارزیابی کیفی منابع آب، 50  نمونه  از منابع آب منطقه مورد مطالعه جمع آوری و در آزمایشگاه آبشناسی گروه زمین شناسی دانشگاه تبریز  مورد آنالیز شیمیایی قرار گرفت. علاوه بر این، از  داده های تهیه شده توسط سازمان آب منطقه ای استان آذربایجان شرقی جهت مطالعات سد سهند استفاده گردید. این مطالعه با روش های تجزیه و تحلیل مولفه های اصلی و تغییرات سری های زمانی به منظور تعیین عوامل موثر بر هیدروشیمی منطقه انجام پذیرفت. پایش های کیفی و آنالیز عوامل موثر بر هیدروشیمی منابع آبی سد سهند مشخص کننده دو عامل عمده تاثیرگذار روی هیدروشیمی محدوده مطالعاتی شامل آنومالی های آرسنیک و شوری می باشند. در این راستا مکان های متاثر از این آنومالی ها در ارتباط با منشا مربوطه شناسایی و نقشه توزیع این عوامل در محدوده مطالعاتی تهیه گردید.

The Assessment of Salinity and Arsenic as the Destructive Factors Affecting on Surface and Ground Water Quality of Sahand Dam water Basin

Ata Allah Nadiri[1]* Asghar Asgharai Moghaddam[2] Fariba Sadeghi Aghdam[3] Keivan Naderi[4] Abstract Water demand management and water supply for different usages associated with identification, control and reduction of water pollution for improving water quality and environmental indices are the main purposes of water resources management in the country. Sahand Dam reservoir is the main source of water to supply drinking, industrial and agricultural demands. Therefore, the illness reported from residents due to high concentration of arsenic (200 times more than the permissible limit of drinking water) in drinking water, show the importance of the study of water quality in the area. To determine the quality of water resources for different consumptions, 50 water samples were collected from the water resources of the area and analysed in the hydrological lab of the Geolology Department of Tabriz University. In addition, data collected by the researchers sector of East Azerbaijan Regional Water Authority for studying the Sahand Dam also were used. In this research, Factor analyzing and time series variations methods for determing factor effecting on hydrogeochemistry of the area were used. Quality monitoring and hydrochemical factors affecting water resources of Sahand Dam identify two main factors affecting hydrochemistry of groundwater of the study area which are arsenic and salinity anomalies. In this regard the main anomalies, origins and areas affected by these anomalies were recognized and the distribution maps of these factors in the study area were prepared. [1] Ph.D of Hydrogeology, Assistant Professor, Faculty of Natural Science, University of Tabriz (Corresponding author), Email:nadiri@tabrizu.ac.ir. [2] Ph.D of Hydrogeology, Professor, Faculty of Natural Science, University of Tabriz. [3] M.Sc of Hydrogeology, Department of natural science, University of Tabriz. [4] M.Sc of Hydrogeology, Department of natural science, University of Tabriz.