تاثیر سیلاب بر تغییرات مورفولوژی رودخانه مطالعه موردی: رودخانه سدیج استان هرمزگان

در شرق شهرستان جاسک، در فاصله سال‌های 1387 تا 1398 چهار سیلاب شدید در رودخانه سدیج رخ‌داده است که بالاترین دبی را در بین سایر سیلاب‌های دوره موردمطالعه به خود اختصاص داده‌اند. هدف این تحقیق ارزیابی تغییرات مورفولوژیکی رودخانه سدیج در اثر رخداد سیلاب‌ها در یک دوره 11 ساله و در چهار سیلاب شاخص در سال‌های 1387، 1392، 1395 و 1397 در قاعده دلتای سدیج است. به‌منظور استخراج اثرات ژئومورفیک در رودخانه موردمطالعه از داده‌های ماهواره‌ای لندست و گوگل ارث استفاده شد. تغییرات مورفولوژیکی ناشی از سیلاب در رودخانه و کرانه آن با بهره‌گیری از نرم‌افزار gis10.5 استخراج و از افزونه فلوویال کریدور جهت محاسبه تغییرات عرض رودخانه استفاده گردید. علاوه بر آن از مدل rnci به‌منظور ارزیابی میزان فرسایش و رسوب‌گذاری کانال رودخانه سدیج استفاده شد. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که سیلاب‌ سال‌ 1397 نسبت به دیگر سیلاب‌ها ، تاثیرات زیادتری بر تغییرات ژئومورفولوژیکی عرض کانال و فرسایش شدید کرانه رودخانه داشته است. در حدفاصل سیلاب‌های سال 1387 تا 1397 متوسط عرض کانال حدود 38 متر کاهش‌یافته است و طول رودخانه در حدود 3510 متر افزایش‌یافته است که با افزایش ضریب خمیدگی رودخانه از 1.40 به 1.56 انطباق دارد. هم‌چنین بر اساس نتایج rnci سیلاب سال 1397 با دبی 1167.73 مترمکعب بر ثانیه و میزان 8.19، بیشترین میزان فرسایش را نسبت به دیگر سیلاب‌ها داشته است. هم‌چنین در بین بازه‌های موردمطالعه در حدفاصل سیلاب‌های 1387 تا 1397 بازه b بیشترین تغییرات پارامترهای هندسی را داشته است.

the effect of floods on river morphology changes (case study: sadij river, hormozgan province)

in the east of jask city, four severe floods with high discharge occurred in the sadij river between 2009 and 2019. this research aims to evaluate the morphological changes of the sadij river due to the occurrence of floods over a period of 11 years and in the four significant floods during 2009, 2014, 2017, and 2019. geomorphic effects on the river were extracted using landsat and google earth satellite images. gis10.5 software and the fluvial corridor were used to investigate the morphological changes caused by floods in the river. the erosion and sedimentation levels were evaluated with the rnci model. the results showed that the average width of the channel decreased by about 38 m, and the length of the river increased by about 3510 m in the floods between 2009 and 2019, corresponding to the increase in the curvature coefficient of the river from 1.40 to 1.56. according to the results of rnci, the flood of 2019 with a discharge of 1167.73 m³ caused the highest amount of erosion compared to the other floods. among the studied reaches, the most changes in geometrical parameters belonged to reach b