بررسی و پهنه‌بندی فرونشست زمین در دشت اردبیل با استفاده از تحلیل مدل چند معیاره آراس

یکی از مخاطراتی که طی سال های اخیر در بسیار از مناطق دنیا به خصوص ایران رخ داده، مخاطرات ناشی از فرونشست است. دشت اردبیل نیز، در طی چند سال اخیر با افت شدید سطح آب زیرزمینی مواجه بوده که این عامل سبب گردیده تا این منطقه در معرض وقوع مخاطره فرونشست قرار گیرد. لذا، هدف این پژوهش بررسی و تحلیل مهم‌ترین عوامل دخیل در ایجاد خطر فرونشست دشت اردبیل و مشخص کردن سطوح مستعد که احتمالاً در آینده نزدیک درگیر فرونشست خواهند شد. هدف از این پژوهش در مرحله اول ارزیابی فرونشست با استفاده از تکنیک تداخل سنجی راداری در محیط نرم افزار sarscape، با بهره‌ از قابلیت تصاویر a1_sentinel در بازه زمانی 2016 و 2021 و همچنین در ادامه، نسبت به پهنه بندی مناطق مستعد با الگوریتم چند معیاره aras درمحیط نرم افزار edrisiاقدام گردید .نتایج مطالعه حاضر نشان داد مقدار بین صفر تا 22 میلی متر فرونشست در محدوده مورد مطالعه ایجاد شده است که بیشترین میزان فرونشست در بخش مرکزی و سپس در بخش شرقی و شمال‌شرقی متمرکز است. با توجه به نتایج حاصل از پهنه‌بندی خطر فرونشست؛ معیارهای افت سطح آب، فاصله از رودخانه، زمین شناسی،کاربری اراضی به ترتیب با ضریب وزنی 0.221، 0.166، 0.152 و 0.147، مهم ترین عوامل دخیل در ایجاد خطر فرونشست محدوده مطالعاتی بوده و به ترتیب 267.41 و 403.21 کیلومتر مربع از محدوده دارای احتمال خطر بسیار زیاد و زیاد می باشد. در نهایت می توان گفت مهمترین عامل اصلی دخیل در افزایش مقدار و پتانسیل فرونشت دشت اردبیل، بهره ی بی رویه از آب های زیرزمینی و افت سطح آب است.

paper title investigating and zoning land subsidence using the aras multi-criteria model analysis case study: ardabil plain

one of the risks that has occurred in many parts of the world, especially in iran, in recent years is the risk of subsidence. ardabil plain has also been faced with a sharp drop in the underground water level in the last few years, which has caused this area to be exposed to the risk of subsidence. therefore, the purpose of this research is to investigate and analyze the most important factors involved in creating the risk of subsidence in the ardabil plain and to identify the susceptible surfaces that are likely to be involved in subsidence in the near future. the purpose of this research in the first stage is to evaluate the subsidence using radar interferometric technique in the environment of sarscape software, using the capabilities of a1 sentinel images in the time frame of 2016 and 2021, and also in the following, regarding the zoning of susceptible areas with the algorithm aras multi-criteria was implemented in the edrisi software environment. the results of the present study showed that between zero and 22 mm of subsidence has been created in the studied area, and the highest amount of subsidence is concentrated in the central part and then in the eastern and north-eastern parts. according to the results of subsidence risk zoning; the criteria of water level drop, distance from the river, geology, land use are the most important factors involved in creating the risk of subsidence of the study area with weight coefficients of 0.221, 0.166, 0.152 and 0.147 respectively, and respectively 41 267/21 and 403/21 square kilometers of the range have a very high probability of danger. finally, it can be said that the most important main factor involved in increasing the amount and potential of subsidence in the ardabil plain is the excessive use of underground water and the drop in the water level.