تعیین مناطق بحرانی وقوع زمین لغزش مبتنی بر gis با استفاده از شاخصord-getis، مطالعه موردی: حوضه آبریز قرناوه، استان گلستان

زمین لغزش به عنوان یکی از خطرات مهم طبیعی، ضمن آسیب رساندن به زیر ساخت ها، باعث ایجاد خسارت های اقتصادی، اجتماعی و جانی فراوان می شود. در همین راستا، تعیین پهنه های بحرانی وقوع زمین لغزش می تواند در برنامه ریزی کاهش خسارات مورد استفاده قرار گیرد. پژوهش حاضر با هدف تجزیه و تحلیل و شناسایی نقاط داغ وقوع زمین‌لغزش با استفاده از آمار مکانی و الگوریتم getis_ord در حوزه آبریز قرناوه استان گلستان برنامه‌ریزی شده است. در این راستا، فراوانی وقوع زمین‌لغزش براساس طبقات شیب، جهت جغرافیایی، کاربری اراضی، نوع خاک و انواع ویژگی‌های پهنه‌های لغزشی مورد تحلیل قرار گرفته است. در تعیین نقاط داغ و مناطق بحرانی، معیارهای مساحت، طول، عرض، عمق و ارتفاع پرتگاه مبنای تحلیل‌های مکانی در نظر گرفته شده است. نتایج نشان داد که نقاط داغ وقوع زمین‌لغزش در محدوده شرقی منطقه مطالعاتی قرار گرفته‌اند که در طبقات ارتفاعی بالا، کاربری اراضی مرتعی و شیب بالا واقع شده است. براساس یافته‌های پژوهش، اراضی مرتعی و جنگلی، خاک‌های بادی یخچالی لسی و طبقه شیب 18 تا 25 درصد و جهت جغرافیایی شمالی بیش‌ترین تعداد وقوع زمین‌لغزش را به خود اختصاص داده‌اند. هم‌چنین، نقاط وقوع زمین‌لغزش غیرمعنی‌دار از نظر آماری با استفاده از روش getis_ord و براساس معیار مساحت زمین‌لغزش در مناطق میانی و پایین‌دست حوزه آبریز مورد مطالعه قرار دارد. تعیین نقاط بحرانی وقوع زمین‌لغزش و نیز تعیین عوامل موثر بر آن از طریق تحلیل نقشه‌های مکانی در بستر gis امکان تعیین آستانه‌های موثر بر وقوع زمین‌لغزش را فراهم می‌نماید. تجزیه و تحلیل نقاط بحرانی وقوع زمین‌لغزش می‌تواند به‌عنوان مبنای برنامه‌ریزی مکانی، شناسایی مناطق بحرانی و کاهش خطر مدنظر قرار گیرد. رویکرد مورد استفاده در ارزیابی خودهمبستگی مکانی مخاطرات طبیعی کاربرد دارد و در تلفیق با پهنه‌های مستعد خطرات چندگانه محیطی می‌تواند مبنای پیش‌بینی شدت خطر و خسارت در آینده قرار گیرد.

gis-based determining the landslide hotspot occurrence using getis-ord index in gharnaveh watershed, golestan province

landslide, as an important natural hazard, causes damage to infrastructure and leads to economic, social and human losses. in this regard, determining the critical zones of landslides occurrence can be used in planning for damage reduction. the aim of the current research is analyzing and identifying landslide hot spots using getis-ord algorithm in gharnaveh watershed, golestan province. therefore, the frequency and characteristics of landslides has been analyzed in different classes of slope, aspect, soil and land uses. the area, length, width, depth and height of the precipice of landslide features have been considered as the basis in hot spot analysis. the results showed that the landslide hot spots are located in the eastern part of the study area, which includes high altitude classes, rangelands and moderate slopes. results showed that the rangeland and forest land uses, loess soils and 50-75% slope class and the northern aspect had the highest number of landslides. also, the non-significant landslide points using the getis-ord method and considering landslide area criterion located in the middle and downstream of gharnaveh watershed. determining the landslide hotspots and affecting factors through the spatial analysis in gis provides the defining thresholds in the landslide’s occurrence. the analysis of the landslide hotspots can be a basis for spatial planning, and risk reduction. the implemented approach can be used in the evaluation of the spatial autocorrelation of natural hazards, and in combination with the areas prone to multiple environmental hazards can predict the risk and severity of damages in the future.