پهنه‌بندی تطبیقی سیلاب در حوضه آبریز چشمه‌کیله تنکابن، شمال ایران

سیلاب یکی از مهم ترین خطرات طبیعی است که اغلب با تاثیرات عظیم سالانه میلیون‌ها نفر را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار می‌دهد. بنابراین، تعیین استراتژی های بهینه برای مدیریت بهینه سیلاب ضروری است. مدل های متنوعی برای شناسایی و پهنه بندی سیل گیری در جهان وجود دارد. در سال‌های اخیر به دلیل وقوع سیلاب‌های مکرر در حوضۀ آبخیز رودخانه‌ چشمه‌کیله تنکابن و متعاقب آن ایجاد خسارات ناشی از سیلاب، لزوم توجه به پهنه‌بندی خطر سیل‌خیزی حوضۀ مورد بررسی بیش از پیش نمایان می‌شود. در بین روش‌های مختلف برای تهیه نقشه‌های پهنه‌بندی سیلاب، روش‌های آماری به علت سادگی در عمل و نیز دقت قابل قبول، بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرند. هدف از این پژوهش مقایسه قابلیت اعتماد مدل‌های آنتروپی شانون، نسبت فراوانی و وزن شاهد در زمینه پهنه‌بندی سیل‌خیزی حوضه آبخیز چشمه‌کیله است. در این تحقیق از معیارهای شیب، طبقات ارتفاعی، جنس خاک، شاخص رطوبت توپوگرافی، فاصله از رودخانه، زمین‌شناسی، کاربری اراضی، تراکم آبراهه، ndvi و بارندگی استفاده شده است. احتمال رخداد سیلاب برای هر کلاس از هر پارامتر محاسبه شده است. وزن‌های محاسبه شده برای هر کلاس در نرم‌افزار gis arcدر لایه‌های مربوطه اعمال شده و نقشه‌های پهنه‌بندی سیلاب منطقه به دست آمد. نقشه‌های نهایی حاصل از اجرای این سه مدل در منطقه به 3 طبقه کم خطر، متوسط و پرخطر تقسیم شدند. و نهایتا قابلیت اعتماد هر یک از مدل‌ها با استفاده از منحنی مشخصه عملکرد سیستم (roc) ارزیابی شدند. نتایج نشان داده است که تکنیک نسبت فراوانی (fr)، وزن شاهد (woe) و آنتروپی شانون (se) به ترتیب اولویت، دارای بیشترین دقت در پیش‌بینی وقوع سیلاب هستند.

adaptive flood zoning in cheshmekile watershed, tenkabon

floods are one of the most important natural hazards that often affect millions of people around the world annually with huge impacts. in recent years, due to the occurrence of frequent floods in the watershed of cheshmekile river and the subsequent damage caused by floods, the need to pay attention to the zoning of the flood risk in the investigated basin is becoming more apparent. among the different methods for preparing flood zoning maps, statistical methods are more important due to their simplicity and acceptable accuracy. the aim of this research is to compare the reliability of shannon entropy models, frequency ratio and witness weight in the context of flood zoning in cheshmekile watershed. in this research, the criteria of slope, elevation classes, soil type, topographic humidity index, distance from the river, geology, land use, watercourse density, ndvi and rainfall have been used. the probability of flood occurrence has been calculated for each class of each parameter. the calculated weights for each class were applied in the arc gis software in the relevant layers and flood zoning maps of the area were obtained. the final maps resulting from the implementation of these three models in the region were divided into 3 low risks, medium and high-risk classes. and finally, the reliability of each model was evaluated using the system performance characteristic curve (roc). the results have shown that frequency ratio (fr), weight of evidence (woe) and shannon entropy (se) techniques have the highest accuracy in predicting the occurrence of floods.