بررسی روند دبی و بار رسوب رودخانه مردق‌چای با استفاده از آزمون های ناپارامتری

هدف از این بررسی، تحلیل روند تغییرات تدریجی و سریع دبی جریان  و بار رسوب رودخانه‌ی مردق‌چای واقع در استان آذربایجان‌شرقی می‌باشد. در این راستا با استفاده از روش‌های ناپارامتری، داده‌های دبی و رسوب ایستگاه هیدرومتری قشلاق امیر در سه مقیاس زمانی سالانه، فصلی و ماهانه بررسی شده است. آزمون من-کندال اصلاح شده جهت تحلیل روند تغییرات تدریجی دبی و رسوب و آزمون تخمین‌گر شیب سِن برای تخمین شیب خط روند مورد استفاده قرار گرفته است. همچنین از آزمون ناپارامتری پتیت برای بررسی تغییرات ناگهانی (سریع) سری زمانی دبی و رسوب رودخانه استفاده شده است. نتایج بررسی‌ها نشان می‌دهد دبی سالانه، ماهانه و دبی فصل بهار، تابستان و زمستان دارای روند کاهشی معنی‌دار در سطح 5 درصد می‌باشد. داده‌های بار رسوب سالیانه و تمام فصول در ایستگاه مردق چای نیز دارای روند کاهشی معنی‌دار در سطح 5 درصد می‌باشد. همچنین روند کاهشی معنی‌دار رسوب در تمام ماه‌ها به جز ما‌ه‌های march، april و october وجود دارد. نتایج آزمون پتیت نشان می‌دهد. میانگین دبی سالانه در بازه ی زمانی بعد از نقطه شکست (1998) به اندازه‌ی 45 درصد نسبت به بازه‌ی زمانی قبل از نقطه شکست کاهش داشته است. همچنین میانگین رسوب سالانه در بازه‌ی زمانی بعد از نقطه شکست (1996) حدود 52 درصد نسبت به بازه ی زمانی قبل از آن کاهش یافته است. بر این اساس لازم است تا مدیران با اتخاذ استراتژی های مناسب به مدیریت منابع آب حوضه در زمان های آتی بپردازند چرا که کاهش دبی، پیامدهای جبران‌ناپذیر زیست محیطی در داخل حوضه بوجود خواهد آورد.

investigation of the discharge and sediment load trend in mordaghchai using nonparametric tests

this article aims to analyze the trend of monthly, seasonal and annual changes in the flow and sediment of the mordaghchai. located in eastazerbaijan province. in this regard, using nonparametric methods, discharge and sediment data of gheshlaghamir hydrometric station have been analyzed in three time scales: annual, seasonal and monthly. the modified mannkendall test was used to analyze the trend of gradual changes in discharge and sediment data. also, the sen’s slope estimator was used to estimate the slope of the trend line and the nonparametric pettitt test was used to investigate the abrupt changes in the discharge and sediment time series. the modified mannkendall test was used to analyze the trend of gradual changes in discharge and sediment, and the sen’ slope estimator test was used to estimate the slope of trend line. also, pettit test was used to investigate abrupt changes in the river discharge and sediment time series. the results show that annual, monthly and spring, summer and winter discharges significantly decrease at the level of 5%. the annual and allseason sediment load data significantly decreased by 5%. there is a significant decrease in sediment load in all months except march, april and october. the results of the pettitt test show that the average annual discharge in the period after the breaking point (1998) has decreased by 45% compared to the period before the breaking point. also, the average annual sediment load after the breaking point (1996) has decreased by about 52% compared to the previous period.