تاثیر تغییرکاربری اراضی بر تغییرات دبی و رسوب حوضه ی آبریز اوجان‌چای با استفاده از مدل swatدر حوضه ی آبریز اوجان‌چای

تغییرات کاربری اراضی یکی از عامل های مهم در تغییر جریان هیدرولوژیک، فرسایش حوضه و انهدام تنوع زیستی است. به همین دلیل آگاهی ازمیزان اثر تغییرات کاربری اراضی بر روی دبی و بار معلق یک ضرورت اجتناب ناپذیر است. هدف اصلی این پژوهش،آزمون کارایی مدل و قابلیت استفاده از آن به عنوان شبیه سازی روند تغییرات کاربری اراضی بر دبی و رسوب از مدل ارزیابی آب و خاک (swat) و برنامه sufi2 می باشد. شبیه سازی مدل برای مدت 29 سال از سال 1987الی 2015 انجام شد، چهار شاخص آماری ، r_factor ،p_factor نش-ساتکلیف (ns) و ضریب تبیین (r2)، نسبت خطای مجذور ریشه مربعات به انحراف معیار (rsr) و درصد اریبی (pbias) به صورت ماهانه برای ارزیابی مدل انتخاب شدند. دقت شبیه سازی ماهانه با استفاده شاخص ارزیابی nsدر مرحله واسنجی و اعتبارسنجی برای دبی و بار معلق به ترتیب معادل 0.65 و 0.49 می باشد. که با توجه به دامنه های تفسیری مورد استفاده در تحقیقات گذشته، قابل قبول ارزیابی شد و حاکی از کارایی رضایت بخش مدل swat در شبیه سازی مولفه های تاثیر تغییرات کاربری بر رسوب و دبی است. برای اثر تغییرات کاربری اراضی بر مقدار رواناب و رسوب تمام ورودی های مدل به غیر از کاربری اراضی ثابت فرض شد و نتایج نشان داد که تغییرات کاربری اراضی از سال 1987 تا 2015 موجب افزایش ارتفاع رواناب سطحی به میزان 1/15 میلی متر و افزایش غلظت رسوب به میزان 1/5 تن در هکتار در سال شده است. شیوه های بهره برداری ،اراضی تخریب مناطق مرتعی بر جریان آب شدت فرسایش و تولید رسوب اثر گذاشته و به همین دلیل آگاهی از میزان اثر تغییرات کاربری اراضی بر روی دبی و رسوب در این منطقه یک ضرورت اجتناب ناپذیر است تا در آینده از نتایج پژوهش حاضر در جهت بهبود شرایط بررسی فعلی منطقه بهره برد.

detection of the effect of land use change trends on discharge and sediment simulated with swat model in ojan chay watershed

land use change is one of the important factors in changing the hydrological flow, basin erosion and biodiversity destruction. therefore, knowing the effect of land use change on discharge and suspended load is an inevitable necessity. the main purpose of this study is the efficiency test of the model and its usability as a simulation of the process of land use change on discharge and sediment is from the soil and water assessment model (swat) and sufi2 program. model simulation was performed for 29 years from 1987 to 2015, the first 5 years of which were selected for model calibration and the last 5 years for model results validation. four statistical indices, r_factor, p_factor nashsutcliffe (ns) and coefficient of determination (r2), the ratio of squared roottostandard deviation (rsr) and the percentage of skewness (pbias) were selected monthly to evaluate the model. the accuracy of monthly simulation using ns evaluation index in the calibration and validation stage for flow and suspended load is equal to 0.65 and 0.49, respectively. the results of the study were considered acceptable according to the interpretive domains used in previous studies and indicate the satisfactory efficiency of the swat model in simulating the components of the impact of land use change on sediment and discharge in the ojan chay bostanabad watershed. the results showed that the height of surface runoff increased by 1.15 mm and the sediment concentration increased by 1.5 tons per hectare per year.