پهنه‌بندی خطر وقوع زمین‌لغزش در حوضه‌آبریز رودخانه زرد با استفاده از منطق فازی

زمین‌لغزش هر ساله جان هزاران نفر را در سراسر جهان می‌گیرد و خسارت‌های هنگفتی را به مردم و دولت‌ها تحمیل می‌کند. پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش، نواحی سطح زمین را به مناطق ویژه و تفکیک ‌شده‌ای از درجات بالقوه و بالفعل به لحاظ خطرپذیری تقسیم‌بندی می‌کند. این امر می‌تواند مبنایی برای برنامه‌ریزی‌های بلندمدت در سطح منطقه‌ای و محلی محسوب شود. هدف از انجام این پژوهش، بررسی و پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش در حوضه رود زرد واقع در شرق استان خوزستان با استفاده از روش منطق فازی است. بدین منظور ابتدا از طریق بازدیدهای میدانی، نقشه‌های زمین‌شناسی و توپوگرافی و با مرور منابع قبلی و بررسی شرایط منطقه، نه عامل طبقات ارتفاعی، شیب، جهت شیب، فاصله از گسل، فاصله از رودخانه، فاصله از جاده، بارش، لیتولوژی و کاربری اراضی به ‌عنوان عوامل موثر، بررسی و انتخاب شدند. پس از طبقه‌بندی داده‌ها و مرحله فازی‌سازی، نقشه‌های پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش با استفاده از عملگر گامای فازی با مقادیر 0.7، 0.8، 0.9 تهیه شدند. نقشه‌های به ‌دست ‌آمده در 5 کلاس بسیار زیاد، زیاد، متوسط، کم و بسیار کم طبقه‌بندی شدند. نتایج حاصل از جمع کیفی نشان داد که عملگر گامای 0.9 فازی در مقایسه با دیگر عملگرهای فازی مناسب‌تر است. تحلیل نقشه‌های طبقه‌بندی ‌شده نشان داد که 21.56 درصد از مساحت منطقه در پهنه با خطر زیاد و 43.24 درصد از مساحت منطقه در پهنه با خطر کم قرار گرفته است. در‌ مجموع، می‌توان گفت که بخشی از مناطق مرکزی و شمال غربی منطقه در معرض خطر بالا قرار گرفته و مناطق غربی و شرقی حوضه در پهنه خطر متوسط تا پایین می‌باشند.

landslide hazard zoning in the yellow river basin using fuzzy logic

landslides claim the lives of thousands of people around the world each year, causing enormous damage to people and governments. landslide risk zoning divides landslides into specific and distinct areas of potential and actual degrees in terms of risk, this process is based on recognizing the qualitative characteristics of the area and quantitative modeling based on the data of the study area. this can be the basis for longterm planning at the regional and local levels.the purpose of this study is to investigate and zoning landslide risk in the yellow river basin located in the east of khuzestan province using fuzzy logic method; for this purpose, first through field visits, geological maps and topography and by reviewing previous sources and reviewing the conditions of the region; nine factors: elevation, slope, direction of slope, distance from fault, distance from river, distance from road, precipitation, lithology and land use were considered and selected as effective factors on landslide occurrence. landslide hazard zoning maps were prepared using fuzzy gamma operator with values ​​of 0.7, 0.8, 0.9. then, the obtained maps were classified into 5 classes: very high, high, medium, low and very low.the results of the qualitative sum showed that the 0.9 fuzzy gamma operator is more suitable than other fuzzy operators. the results of the classified maps showed that 21.56% of the area in the highrisk zone and 43.24% of the area the area is located in a low risk zone.