مدل‌سازی مکانی پارامترهای کیفی آب بر اساس سازندهای زمین‌شناسی

کشور ایران با متوسط بارندگی سالیانۀ کمتر از240 میلی متر، جزء مناطق خشک و نیمه خشک جهان است. بدین منظور در این تحقیق با انتخاب حوضۀ ایزدخواست به عنوان نمونه ای از حوضه های داخلی زاگرس برای بررسی رابطۀ بین سازندهای زمین شناسی و پارامترهای کیفی آب و مدل سازی مکانی از مدل رگرسیون وزنی جغرافیایی (gwr) استفاده شده است که در این مدل از پارامترهای مختلف کیفیت آب (ec، tds، sar، cl، na، k، so4) به عنوان متغیرهای وابسته و سازندهای زمین شناسی به عنوان متغیر مستقل استفاده شده است. ارزیابی میزان کارایی مدل در حوضۀ آبریز بر اساس ضریب تعیین (r2) انجام شد که نتایج نشان داد این مدل با قدرت تغییر پذیری مکانی بالا و ضریب تعیین بالاتر از 0.80 تاثیر سازندهای مختلف بر منابع آبی را در نقاط مختلف و مناطق بحرانی با بیش ترین آثار منفی به خوبی مشخص کرده است . در اغلب پارامترهای کیفی مانند سدیم، پتاسیم، کلر و هدایت الکتریکی بیشترین میزان همبستگی مربوط به غرب حوضه می باشد که رسوبات تبخیری موجود در حوضه از جمله گنبد نمکی در این قسمت از مهم ترین سازندهای تغییر کیفیت آب می‌باشند. همچنین وجود رابطۀ معنی دار پارامترهای کیفی آب با سطح اساس حوضه یا دریاچه های فصلی، نشان دهندۀ شسته شدن و حمل این رسوبات به این نقاط توسط آب های جاری می‌باشد که این سازندها به دلیل سست بودن، خود را به صورت بدلندها و تپه ماهورها در منطقه نشان داده اند.

Spatial Modelling of Water Quality Parameters Based on Geological Formations

Iran is one of the arid and semiarid regions of the world with an average annual rainfall of 240 mm. The country is such arid that the average annual rainfall is less than 130 mm (Jafari and Tavili, 2013:149) in 65% of its regions; therefore, it has been facing a water shortage for a long time. Thus, due to the limitation of surface and groundwater resources in the country, particularly arid and semiarid regions, it is necessary to identify the factors affecting the quality of water resources for protection to reduce the vulnerability of these resources. Among the various factors that cause water quality degradation, the type and material of rocks or geology are crucial in changing groundwater quality (Jehbez, 1994: 1). Accordingly, in this research, the efficiency of the GWR model was measured to determine the sources of water pollution by selecting the Izdakhvat basin as a sample of inland Zagros basin that has good but saline water resources; these areas received the most impact from a particular formation.