بررسی نقش تغییرات کاربری زمین برتغییرات هیدرولوژیکی سطوح در محدوده کوهستانی، مطالعه موردی : حوضه اوجان چای

درحوضه های زهکشی که بدون توجه به توان اکولوژیکی به شدت مورد استفاده قرارگرفته و در آنها بدون عنایت به توان شیب های طبیعی و نوع خاک به تغییرات کاربری اقدام شده است، آشفتگی های شدیدی در سطح دامنه ها رخداده است. یکی از تبعات مهم چنین تغییراتی، افزایش میزان رواناب های سطحی و به دنبال آن افزایش فرسایش خاک می باشد. در محدوده ی اوجانچای (از زیرحوضه های مهم واقع در دامنه های شرقی کوهستان سهند) علیرغم توجه به نوع خاک و ویژگیهای توپوگرافی و اقلیم حاکم، تغییرات ناشی از دست اندازی انسان به شیب ها و تغییرات کاربری زیاد است. با توجه کندوکاری های ناشی از فرسایش شیاری و بطور کلی آبکندی به نظر میرسد که تغییرات رواناب به واسطه ی تغییر کاربری در محدوده ی مورد نظر بسیار زیاد می باشد. محدوده ی مورد مطالعه از محدوده های مرتعیکشور محسوب میشود و اغلب به دلیل اینکه در محدوده های مرتعی کشت و آنهم کشت افراطی صورت می گیرد، خاک دامنه ها توسط رواناب ها تحت فرسایش شدید قرارگرفته اند. در این تحقیق هدف بررسی نقش تغییراتهیدروژئومورفولوژیکی ناشی تغییرات کاربری در حوضه ی اوجانچای است. در این تحقیق از مدل l thia برای تخمین رواناب ناشی از تغییر کاربری در حوضه استفاده شده است. برای بکارگیری مدل l thia ابتدا بارش ایستگاه ها تهیه و از تصاویر ماهوارهای لندست (سنجنده tm و etm) و نرم افزار تخصصی l thia و arc map استفاده شد. با توجه به مدل ارائه شده، لایه کاربری زمین و گروه های هیدرولوژیکی خاک تهیه شد. نتایج بررسی ها نشان داد که در سطوحی که تغییر کاربری صورت گرفته، ارتفاع و حجم رواناب از سال 1988 تا 2018 به دو برابر افزایش یافته است. در حوضه ی مورد مطالعه، افزایش وسعت زمین های تحت کشت و تغییرات کاربری زمین از مرتع به زمین کشاورزی به تغییرات هیدروژمورفولوژیکی منجرشده است.

investigating the role of land use changes in hydrological changes of surfaces in mountainous area, case study: ojan chay basin

in the drainage basins of arid and semiarid areas where the ecosystem is not able to recover quickly, extreme care should be taken in land use. the hydrological effects of changes in land use are manifested in the form of changes in runoff depth, minimum flow, maximum flow, soil moisture, and evapotranspiration. increasing runoff production in a particular area, in addition to increasing the potential for flooding, has other effects. due to the type of soil and the topographic and climatic characteristics, the hydrogeomorphological changes caused by human encroachment on slopes and land use changes have been high in ojan chai area (from the subbasins located on the eastern slopes of sahand mountain). due to erosion in the slopes of ojan chay area, it seems that the changes in the amount of runoff are very large due to land use changes in the area. the study area is one of the rangelands of the country and unfortunately, cultivation is done in an unprincipled manner in the slopes that are not suitable for cultivation. in the coming days, the turbulence of the slopes will intensify and the amount of runoff will increase and the number of destructive floods will increase. often, the soil of the slopes is severely eroded by runoff due to the extreme cultivation in the rangelands.