بررسی پتانسیل فرسایش خاک با دخالت سنجه‌های سیمای سرزمین، مطالعه موردی: حوضه شریف‌بیگلو، استان اردبیل

پژوهش حاضر با هدف بررسی ارتباط بین سنجه‌های سیمای سرزمین و الگوی فرسایش خاک در حوزه آبخیز شریف بیگلو استان اردبیل برنامه‌ریزی شد. ابتدا با استفاده از نرم‌افزار fragstats 4.2.1، 9 سنجه سیمای سرزمین شامل تراکم لکه، شاخص بزرگ‌ترین لکه، حاشیه کل، تراکم حاشیه، شاخص شکل لکه، میانگین اندازه لکه، میانگین فاصله نزدیک‌ترین همسایه اقلیدسی، شاخص گسستگی سیما و شاخص تکه‌شدگی مورد محاسبه قرار گرفت. سپس شدت فرسایش خاک منطقه با استفاده از مدل پتانسیل فرسایش‌ (epm) با عملکرد قابل قبول بر اساس مطالعات پیشین برآورد شد. در ادامه نتایج حاصل از محاسبه‌ی سنجه‌ها و شدت فرسایش خاک وارد نرم‌افزار spss شده و رابطه معنی‌داری حاکم بر آن‌ها تعیین شد. نتایج نشان داد که در حوضه مورد مطالعه کاربری کشاورزی دارای فرسایش زیاد، کاربری‌های مرتع و باغ فرسایش متوسط، مسکونی فرسایش کم و بدنه آبی دارای فرسایش جزئی می‌باشد. در سطح سیما، برای حوضه شریف‌بیگلو میزان تعداد لکه 49، تراکم لکه 1.15، شاخص بزرگترین لکه 80.64، حاشیه کل 75508.008، تراکم حاشیه 17.75، شاخص شکل لکه 4.56، میانگین اندازه لکه 86.79، گسستگی سیما 0.34 و تکه‌شدگی 1.52 محاسبه شد. در سطح کلاس، میزان تکه‌تکه شدگی در بدنه آبی بالا‌ترین مقدار است. می‌توان نتیجه گرفت ارتباط آن با مجموعه‌هایشان قطع شده است که در نهایت با دخالت تغییرات سنجه‌های سیمای سرزمین، مطالعه فرسایش خاک نیز به شکل بهتری به انجام رسید به طوری که نقشه پتانسیل فرسایش نشان داد که مناطق با شدت فرسایش بالا متاثر از شاخص‌های سنجه به کار رفته و خصوصیات هیدروژئومورفولوژی به کار گرفته شده می‌باشد.

study of soil erosion potential using landscape measurements (case study: sharif beiglou watershed, ardabil province)

the aim of this study was to investigate the changes in land features and its role in the study of soil erosion in the sharif beiglou watershed. in this regard, first using fragstats 4.2.1 software, 9 measures of land appearance including spot density (pd), largest spot index (lpi), total margin (te), margin density (ed), spot shape index (lsi) average spot size (areamn), average distance of euclidean nearest neighbor (ennmn), division index, fragmentation index (split) were calculated. then, the intensity of soil erosion in the area was estimated using the erosion potential (epm) model with acceptable performance based on previous studies. then, the results of calculating the measures and the severity of soil erosion were entered into spss software and a significant relationship was determined. then, the results of calculating the measures and the severity of soil erosion were entered into spss software and a significant relationship was determined. the results showed that in the study basin, agricultural use has high erosion, rangeland and garden uses have moderate erosion. at the level of landscape, for sharif beiglou watershed, the number of spots is 49, the spot density is 1.15, the largest spot index is 80.64, the total margin is 75508.008, the margin density is 17.75, the spot shape index is 4.56, the average spot size is 86.79 and landscape rupture was calculated to be 0.34 and fragmentation to be 1.52. at the class level, the amount of fragmentation in the water body is the highest.