تحلیل سیلاب‌های رودهای دربند و گلابدره در مناطق شهری شمال تهران

رودهای دربند و گلابدره از رودهایی هستند که از نظر سیلاب شمال شهر تهران را تهدید می‌کنند. این پژوهش به تحلیل اثرهای سیلاب این دو رود در مناطق شهری تحت نفوذ این دو رود پرداخته است. داده‌های استفاده‌شده شامل داده‌های توپوگرافی، داده‌های بارندگی، دادۀ ارتفاعی با دقت ارتفاعی 59 سانتی‌متر، داده‌های هیدرومتری و هیدرولیکی و بافت خاک است. با استفاده از مدل hec-ras در محیط gis شبیه‌سازی تک‌بعدی برمبنای حداکثر دبی جریان سیلاب با دورۀ برگشت‌های مختلف محاسبه شد. نتایج حاصل از تغییرات سطح آب در نیمرخ‌های طولی و عرضی مقاطع منتخب، بیانگر احتمال رخداد جریان بحرانی برای گلابدره و مقصودبیک است. همچنین نتایج نشان داد که رودخانه‌های گلابدره، دربند و مقصودبیک دچار تغییرات عرضی شده‌اند و دامنۀ تغییرات در رودخانه‌های گلابدره 0.4 تا 1.5 متر، دربند 0.5 تا 2.5 متر و مقصودبیک 0.8 تا 5 متر بوده است. در حاشیۀ رودخانه‌ها محدوده‌هایی وجود دارند که در زمان وقوع سیل، آب با سرعت زیادی در آنها جریان می‌یابد و در مکان‌هایی که مقطع رودخانه کم‌عرض و شیب کف زیاد باشد یا در قوس خارجی رودخانه و نیز در محل‌هایی که مقطع رودخانه یکباره عریض می‌شود، آب تجمع می‌یابد و سبب رخداد سیل می‌شود. سیل گلابدره و دربند پس از ورود به کانال مقصودبیک، سبب سیل‌گیری مناطق شهری شمال تهران به‌ویژه خیابان‌های مناطق 1 و 3 تهران می‌شود.

flood analysis in darband and golabdera rivers in urban areas of tehran’s north

the darband and golabdare rivers present significant flood risks to northern tehran. this study examines the downstream urban flood impacts of these rivers. data sources include topography, rainfall records, elevation data with 59 cm accuracy, hydrometric and hydraulic data, and soil texture. using the hec-ras model integrated with gis, one-dimensional flood simulations were performed based on maximum flow for various return periods. the results highlight critical flow occurrences in golabdare and maqsood beyk rivers. transverse changes were observed, ranging from 0.4 to 1.5 m in golabdare, 0.5 to 2.5 m in darband, and 0.8 to 5 m in maqsood beyk. flood-prone areas include sections with high flow velocities, such as narrow channels, steep slopes, outer arcs, and sudden channel widenings, where water accumulates and causes flooding.