تحلیل ماهیت ساختاری و دینامیکی جو در رخداد برف سنگین 29 ژانویه تا 3 فوریه 2017 ایران و مخاطرات آن

در این پژوهش از داده‌های شبکه‌بندی‌شدۀ  era-interim وابسته به مرکز پیش‌بینی میان‌مدت جو اروپا (ecmwf) با توان تفکیک 125/0 درجۀ جغرافیایی و داده‌های مرکز پیش‌بینی محیطی/علوم جو (ncep/ncar) برای بررسی ساختار جو در رخداد بارش برف سنگین و فراگیر ایران بین 29 ژانویه تا 3 فوریه 2017 استفاده شده است. بررسی‌ها نشان داد که در دامنۀ زمانی یادشده بیش از 50 درصد گسترۀ ایران زیر پوشش برف بوده است. گردش جو، نشان از ناهنجاری‌های عمیق در تاوۀ قطبی و گسترش جنوب‌سوی آن به مرکز خاورمیانه و بیشتر مناطق کشور دارد که این جریان با افزایش تاوایی پتانسیل و تقویت جریان‌های بالاسو همراه بوده است. در این فرایند، تشکیل ناهنجاری‌های مثبت در مناطق جنب قطبی در حد فاصل شرق و شمال شرق اروپا، سبب تقویت سردچال های جو شده است. از طرفی، ناهنجار شدن تاوۀ قطبی وردسپهری و ایجاد گرادیان تاوایی پتانسیل به‌صورت نصف‌النهاری، با شارش جنوب‌سوی این کمیت همراه شده و سبب تشکیل دو هستۀ سردچال، یکی روی نیمۀ شمالی و دیگری در نیمۀ جنوبی ایران شد. الگوی فشار گویای شکل‌گیری پرفشار دینامیکی بسیار قوی در قسمت رو به باد کوهستان زاگرس است که در ضلع مقابل آن و در بادپناه این کوهستان سبب تشکیل چرخندی بادپناهی شده است. بررسی مقادیر امگا نشان داد که بیشتر جریان‌ها در نیمرخ قائم جو در قسمت‌های رو به باد کوهستان زاگرس نزولی بوده و در مناطق بادپناه سرعت جریان‌های بالاسو تا وردسپهر فوقانی ادامه داشته است.

analysis of the structural and dynamic nature of the atmosphere during the heavy snow event in iran from january 29 to february 3, 2017, and its hazards

the mechanism governing heavy snowfall is complex and follows physical and dynamic laws. to investigate the structure of the atmosphere during heavy and widespread snowfall in iran between january 29 and february 3, 2017, era-interim gridded data from the european centre for medium-range weather forecasts (ecmwf) with a resolution of 0.125 degrees and data from the national centers for environmental prediction/national center for atmospheric research (ncep/ncar) were used. the atmospheric circulation showed deep anomalies in the polar vortex and its southward expansion to the center of the middle east and most parts of the country, accompanied by an increase in potential torpor and strengthening of updrafts. in this process, the formation of positive anomalies in the subpolar regions between eastern and northeastern europe has strengthened the atmospheric cold chain. on the other hand, the anomalous formation of the polar vortex and the creation of a meridional potential torpor gradient has been accompanied by the southward flow of this quantity, causing the formation of two cold trough cores, one over the northern half and the other over the southern half of iran. the pressure pattern indicates the formation of extremely dynamic high pressure in the windward part of the zagros mountains, which has caused a windbreak on the opposite side and in the leeward part of this mountain. the analysis of omega values showed that the main currents in the vertical profile of the atmosphere in the windward parts of the zagros mountains were descending, while in the leeward areas, the speed of the upward currents continued to the upper troposphere.