بازنمایی مدیریت مخاطرات طبیعی در سینما

سینما به‌منزلۀ یکی از وسایل ارتباطی، توانایی بازنمایی مسائل زیست‌محیطی و تاثیر بر ادراک و شناخت مخاطب در مدیریت مخاطرات محیطی را دارد. این پژوهش در پی پاسخگویی به این پرسش‌هاست که بازنمایی مدیریت مخاطرات طبیعی در سینمای ایران و جهان چگونه است؟ و آیا سینما توانسته‌ شکلی از مدیریت مخاطرات و نحوۀ رویارویی با مخاطرات را برای مخاطب خود به نمایش بگذارند که سبب افزایش آگاهی اجتماعی مخاطبان در مواجهه با مخاطرات شود؟ این پژوهش با روش تحلیل محتوای کیفی به مطالعۀ 17 فیلم خارجی و 9 فیلم ایرانی پرداخته است. با توجه به محتوای فیلم‌ها و پس از کدگذاری یافته‌های پژوهش، شش محتوای اصلی به دست آمد. نحوۀ بازنمایی این مدیریت در سینمای جهان و ایران براساس دو مفهومی که برآیند چارچوب مفهومی این پژوهش است شکل گرفته است. این محتواها که می‌توانند در رابطه با چرخۀ مدیریت مخاطرات طبیعی قرار گیرند عبارت‌اند از: مخاطرات طبیعی، تجربۀ فروپاشی و ویرانی ناگهانی زندگی، تصمیم به مدیریت مخاطرات طبیعی، امداد و نجات (کمک و همدلی برای بقا)، کنترل بحران ناشی از مخاطرات طبیعی، بازسازی، بازیابی و بازتوانی، تشویق به اقدامات پیشگیرانه برای مخاطرات طبیعی بعدی. براساس یافته‌های این پژوهش، جامعه‌ای که در پی دستیابی به رابطۀ کارآمد با طبیعت است و واقعیات اجتماعی را در شکل‌گیری فجایع دخیل می‌داند، سعی در کنترل آسیب‌پذیری، افزایش تاب‌آوری و شکل‌دهی به رفتار فرهنگی در جهت حفظ محیط زیست برای زندگی انسانی دارد. در سینمای جهان مدیریت مخاطرات طبیعی به‌گونه‌ای است که مسئله را اغلب در چارچوب مدیریت عقلانی و پیشگیرانه، کاربردی و هدفمند بازتاب می‌دهد؛ درحالی ‌که در سینمای ایران، مدیریت مخاطرات تنها با پرداختن به دو مخاطرۀ طبیعی یعنی سیل و زلزله، تسلیم شدن در برابر طبیعت، انتظار برای یاری‌رسانی و ناتوانی در کنترل مخاطرات بازتاب می‌یابد.

representation of natural hazard management in cinema

cinema as a means of communication has the ability to represent environmental issues and influence the audience’s perception and understanding in the management of environmental hazards. this research seeks to answer the questions: how is the representation of natural hazard management depicted in the cinema of iran and the world? has cinema been able to increase the social awareness of its audience regarding how to confront hazards? this research has conducted a qualitative content analysis of 17 foreign films and 9 iranian films. based on the content of the analyzed films and after coding the research findings, six main themes were identified. the epresentation of this management in the cinema of the world and iran is shaped based on two concepts that emerge from the conceptual framework of this research. the contents that can be related to the natural hazards management cycle are as follows: natural hazards; the experience of sudden collapse and destruction of life, decision-making for natural hazards management, rescue and relief, control of natural hazards caused by natural hazards, reconstruction, recovery, and rehabilitation investment ,encouragement of preventive actions for the next natural hazards. the findings of this research indicate that a society seeking to establish an effective relationship with nature and recognizing the role of social realities in the formation of disasters strives to control vulnerability and enhance resilience. in global cinema, the management of natural hazards is primarily reflected within the framework of rational, proactive, practical, and targeted management. in iranian cinema, the management of natural hazards is often portrayed as a form of surrender to nature, characterized by waiting for assistance and an inability to control hazards. this depiction reflects a more passive approach compared to the proactive strategies shown in global cinema.