ارزیابی فرونشست زمین در دشت اسدآباد همدان و مخاطرات آن

فرونشست از جمله مخاطراتی است که در طی سال‌ های اخیر بسیاری از دشت‌های کشور را با تهدید مواجه کرده است. یکی از این دشت‌ها دشت اسدآباد در استان همدان است که به‌دلیل وضعیت هیدرواقلیمی و ژئومورفولوژی، با احتمال زیاد وقوع مخاطرۀ فرونشست روبه‌روست. با توجه به اهمیت موضوع، در این پژوهش به بررسی وضعیت فرونشست دشت اسدآباد پرداخته شده و برخلاف بسیاری از تحقیقات پیشین، اثر عوامل انسانی در وقوع آن تحلیل شده است. در این پژوهش از تصاویر راداری سنتینل 1، تصاویر ماهواره‌ای لندست 5 و 8، اطلاعات آماری چاه‌های پیزومتری منطقه و لایه‌های رقومی اطلاعاتی به‌عنوان مهم‌ترین داده‌های تحقیق استفاده شده است. ابتدا با استفاده از روش سری زمانی sbas، نقشۀ فرونشست منطقه در طی سال‌های 2015 تا 2022 تهیه شد و سپس تاثیر افت منابع آب زیرزمینی و تغییرات کاربری اراضی در فرونشست رخ‌داده تحلیل شد. بر‌اساس نتایج، دشت اسدآباد در طی سال‌های 2015 تا 2022 بین 132 تا 704 میلی‌متر فرونشست داشته که بیشترین مقدار فرونشست منطبق بر مناطق مرکزی این دشت بوده است. با توجه به اینکه بین فرونشست منطقه و افت سطح آب‌های زیرزمینی ارتباط معناداری برقرار است (ضریب همبستگی 0.709)، می‌توان گفت که یکی از دلایل اصلی فرونشست دشت اسدآباد، افت منابع آب زیرزمینی بوده است. همچنین نتایج ارزیابی تغییرات کاربری اراضی نشان داد که روند افزایشی اراضی کشاورزی و نواحی انسان‌ساخت به‌ترتیب با افزایش بهره‌برداری از منابع آب زیرزمینی و افزایش فشار بر سطح زمین و در نتیجه تشدید فرونشست همراه بوده است. با توجه به تداوم شرایط پدیدۀ نشست در این دشت، پایش و بررسی سنجش از دوری، احداث و ایجاد ایستگاه‌های اندازه‌گیری ثابت gps امکان پایش نرخ و دامنۀ فرونشست را فراهم می‌سازد.

assessment of land subsidence in asadabad plain of hamadan and its hazards

the subsidence is one of the hazards that has posed a significant threat to many plains in the country in recent years. asadabad plain in hamedan province is among those plains with a high potential for subsidence due to its hydro climatic conditions and geomorphology. because of the importance of this issue, in this research the subsidence status of asadabad plain has been assessed and unlike many previous researches, the role of human factors in its occurrence has been analyzed. to do so, sentinel-1 radar images, landsat 5 and  8 satellite images, statistical information related to piezo metric wells in the region, and digital elevation layers were used as the primary data sources. using the sbas time series method, a subsidence map of the area from 2015 to 2022 was generated, followed by an analysis of the impact of groundwater depletion and land-use changes on subsidence. the results indicate subsidence ranging from 132 to 704 millimeters in asadabad plain during 2015 to 2022, with the highest subsidence occurring in the central regions of the plain. considering the significant correlation (a correlation coefficient of 0.709) between subsidence and groundwater level decline, it can be concluded that one of the main causes of subsidence in asadabad plain is the depletion of groundwater resources. the assessment of land-use changes also reveals an increasing trend in agricultural land and human-built areas, corresponding to increased exploitation of groundwater resources and intensified land surface pressure, leading to exacerbated subsidence. given the persistence of subsidence in this plain, remote sensing monitoring and the establishment of fixed gps measurement stations facilitate monitoring the rate and extent of subsidence.