تحلیل مورفومتری و مخاطرات تکتونیکی گسل زندان در منطقۀ جاسک به‌منظور توسعۀ پایدار

در این مقاله به بررسی شاخص‌های ژئومورفیک حوضۀ زهکشی جاسک و تاثیر گسل زندان بر این شاخص‌ها و در نتیجه تاثیر آن بر مخاطرات زمین‌ساختی منطقه با استفاده از نرم‌افزارهایglobal mapper  و arc gis پرداخته شده است. شاخص‌های محاسبه‌شده عبارت‌اند از: شاخص طول-شیب رودخانه (sl)، نسبت عرض کف دره به ارتفاع آن (vf)، شاخص نبود تقارن حوضۀ زهکشی (af)، پیچ‌وخم پیشانی کوهستان (smf)، شاخص سینوسی رودخانه (bs)، فاکتور توپوگرافی عرضی (t) و شاخص زمین‌ساخت فعال نسبی (iat). منطقۀ پژوهش در جنوب ایران و جنوب شرق استان هرمزگان قرار دارد. در این منطقه، گذر گسل زندان که جداکنندۀ دو صفحۀ زاگرس و مکران است، سبب ایجاد ساختارهای مختلف زمین‌شناسی و فرایندهای تکتونیکی حاصل از آن شده که عامل اصلی بروز مخاطرات در این منطقه‌اند. بر‌اساس نتایج تحقیق و شاخص‌های تکتونیکی، منطقه در شرایط تکتونیکی متوسطی به سر می‌برد. عوامل تهدیدکنندۀ منطقه، از جمله تاثیر گسل زندان بر بالاآمدگی منطقه سبب افزایش شیب منطقه در قسمت‌های شمالی و در نتیجه افزایش سرعت جریان آب و طغیان رودخانه‌ها در مناطق پایین‌دست و ایجاد ناپایداری دامنه‌ای و رانش زمین در منطقه شده‌اند. بنابراین با برنامه‌ریزی درست و آگاهی کامل از شرایط تکتونیکی حاکم بر منطقه می‌توان از توان مخاطرات و حوادث طبیعی پیش‌بینی‌پذیر کاست.

Analysis of tectonic hazards in Zendan Fault located in Jask area with emphasis on morphometry

AbstractAbstractIn this paper, the geomorphic characteristics of Jask drainage basin, impact of Zendan Fault on these indicators as well as its effect on tectonic hazards of the region have been investigated making use of Global Mapper and Arc GIS software. The calculated indicators are as follows: Stream length Gradient Index (SL), Valley Floor width to Height Ratio (Vf), Drainage Basin Asymmetry Index (AF), Sinuosity of Mountain Front (Smf), River Sinuosity Index (Bs), Transverse Topographic Symmetry Factor (T), Relative Active Tectonic Index (lat).The study area is located in southern Iran and southeastern Hormozgan province. Existence of Zendan Fault in this area, which separates Zagros and Makran plates, has caused formation of various geological structures and resulting tectonic processes that caused occurence of several earthquakes in this area. Based on studies on tectonic indicators, the region is considered in moderate tectonic conditions from tectonic activity point of view. Threatening factors of the region, including the effect of Zendan Fault on the uplift of the region, is considered as an important occurrence of landslides in the area; as it increases the slope of the region in the northern parts and thus increases the speed of water flow and river floods in the downstream areas that causes slope instability.Therefore, natural hazards and disasters may be reduced through proper planning and having comprehensive knowledge on tectonic conditions of the region.Therefore, natural hazards and disasters may be reduced through proper planning and having comprehensive knowledge on tectonic conditions of the region