رتبه‌بندی مناطق مسکونی شهری در برابر مخاطرات زمین‌لرزه با استفاده از روش‌های آنتروپی شانون و تاپسیس (مطالعۀ موردی: شهر آمل)

در این پژوهش، از روش­های آنتروپی شانون و تاپسیس برای رتبه‌بندی مناطق مسکونی شهری در برابر خطر زمین‌لرزه استفاده شد. بدین منظور، به‌صورت موردی در 27 ناحیه از شهرستان آمل در استان مازندران، هشت متغیر شامل انرژی آزادشدۀ زمین‌لرزه‌های 20 سال اخیر برحسب تن tnt به‌ازای هر ناحیه، کیفیت ابنیه و ساختمان‌ها، تراکم مسکونی، تراکم ساختمانی، تراکم جمعیت، نفوذ‌پذیری شبکۀ معابر، فضای باز شهری و عمق آب زیرزمینی بررسی شد. این متغیرها با استفاده از روش­های آنتروپی شانون و مدل تصمیم‌گیری چندشاخصۀ تاپسیس، براساس نزدیکی به ایدئال آسیب‌پذیری رتبه‌بندی شدند. در محاسبۀ انرژی آزادشدۀ زمین‌لرزه‌های 20 سال اخیر از داده‌های دقیق موسسۀ ژئوفیزیک دانشگاه تهران استفاده شد، اما این مقادیر به‌دلیل کوتاه بودن دورۀ زمانی الزاماً گویای لرزه‌خیزی منطقه نبود و به همین علت وزن کمتری به این فاکتور اختصاص داده شد. در ادامه رتبه‌های به‌دست‌آمده از این تحلیل به نقشۀ شهر اضافه شده و ناحیه‌های شهری به بخش‌های دارای آسیب‌پذیری خیلی زیاد تا خیلی کم تقسیم شدند و نقشۀ پهنه‌بندی آسیب‌پذیری شهر تهیه شد. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که ناحیه‌های مرکزی 24، 13، 18، 10 و 12 آسیب‌پذیری خیلی زیاد و ناحیه‌های 19، 17، 14و 16 آسیب‌پذیری زیادی در برابر زمین‌لرزه دارند. بر همین اساس، ناحیه‌های 15، 21، 2، 6، 22، 25، 11، 20، 27 و 4 آسیب‌پذیری متوسط، ناحیه‌های 26، 9، 23، 3، 1 و 5 آسیب‌پذیری کم و ناحیه‌های 8 و 7 آسیب‌پذیری خیلی کمی در برابر زلزله دارند.

RANKING URBAN RESIDENTIAL AREAS AGAINST EARTHQUAKE HAZARDS USING SHANNON ENTROPY AND TOPSIS TECHNIQUES

In this study, Shannon’s entropy and the TOPSIS techniques have been used for ranking residential areas against the earthquake hazards. For this purpose, 8 variables were examined in 27 districts of Amol city. These variables include released energy, earthquakes of the last 20 years in terms of ton TNT, buildings quality, residential density, building density, population density, network permeability, urban open space, and groundwater depth after construction. Information was ranked based on the proximity to the ideal vulnerability ideal using the Shannon entropy and the TOPSIS multicharacter decision model. The rankings obtained from this analysis were added to the city map and the areas of the city were divided into five categories with vulnerability, including ‘too much’, ‘much’, ‘medium’, ‘little’, and ‘too little’ and finally the map of the extent of Amol’s vulnerability was prepared. The results showed that the central areas, i.e. 24, 13, 18, 10, and 12, are very vulnerable. Moreover, areas 19, 17, 14, and 16 are highly vulnerable, areas 15, 21, 2, 6, 22, 25, 11, 20, 27, and 4 have moderate vulnerability, areas 26, 9, 23, 3, 1, and 5 have low vulnerability, and finally, areas 8 and 7 have very vulnerable to earthquakes, respectively. Therefore, it is expected that the vulnerability of urban areas will be considered in future constructions.