تحلیل فضایی مناطق سیل‌زده و سیل‌خیز شهر نورآباد لرستان و مخاطرات آن

سیلاب‌ها از مهم‌ترین مخاطراتی هستند که سبب وارد آوردن خسارات زیادی به نواحی شهری می‌شوند. شهر نورآباد در استان لرستان یکی از شهرهای است که در معرض سیلاب قرار دارد. در این تحقیق به شناسایی مناطق سیل‌زده و همچنین مناطق سیل‌خیز در محدودۀ شهری نورآباد پرداخته شده است. برای شناسایی مناطق سیل‌زده و مناطق مستعد وقوع سیلاب از مدل رقومی ارتفاع 5 متر، نقشۀ توپوگرافی 1:50000، تصاویر راداری سنتنیل 1، اطلاعات مربوط به دِبی و ضریب زبری رودخانه به‌عنوان داده‌های تحقیق استفاده شده است. نرم‌افزارهای arcgis، hec-ras و snap نیز ابزارهای تحقیق محسوب می‌شوند. این تحقیق در چهار مرحله انجام گرفت که در مراحل اول و دوم به‌ترتیب با استفاده از تصاویر راداری سنتنیل 1 و بازدیدهای میدانی، مناطق سیل‌زده در فروردین 1398 مشخص شد. در مرحلۀ سوم، با استفاده از روش hea-ras مناطق سیل‌خیز شناسایی شد و در مرحلۀ چهارم، نتایج با هم مقایسه و ارزیابی شد. نتایج ارزیابی مناطق سیل‌زده با استفاده از تصاویر راداری و بازدیدهای میدانی بیانگر آن است که بر اثر سیلاب فروردین 1398، به‌ترتیب 562/0 و 212/1 کیلومتر مربع از محدودۀ شهری با سیلاب مواجه شد. همچنین نتایج به‌کارگیری روش hec-ras‌ نیز نشان می‌دهد که 542/1 کیلومتر مربع از محدودۀ شهری نورآباد در معرض وقوع سیلاب با دورۀ بازگشت صدساله قرار دارد. ارزیابی و مقایسۀ نتایج استفاده از روش‌های مختلف بیانگر صحت نتایج به‌دست‌آمده است. در واقع مناطقی که در بازدیدهای میدانی به‌عنوان مناطق مستعد سیلاب شناسایی شده است و در تحلیل تصاویر راداری و نتایج حاصل از روش hec-ras، جزء مناطق مستعد سیلاب‌اند، در بازدیدهای میدانی نیز تایید می‌شوند. بر این اساس، خسارت با دورۀ بازگشت صدساله ممکن است دست‌کم در حدود سه‌برابر خسارت سیلاب 1398 هزینه داشته باشد. پیشنهاد می‌شود که برای کاهش خسارت سیلاب و مدیریت آن، ابتدا برای آزادسازی حریم صدسالۀ رود اقدام شده و سپس سد سیلاب‌گیر در بخش کوهستانی حوضۀ نورآباد احداث شود.

Spatial analysis of flooded and flooded areas in Noorabad urban area using radar images and HEC-RAS model

Floods are one of the most important hazards that always cause a lot of damage to urban areas. One of the cities exposed to floods is Noorabad city in Lorestan province. Accordingly, this study has identified flooded areas as well as floodprone areas in the urban area of Noorabad. In this study, in order to identify flooded areas and areas prone to floods, a digital model of 5 m height, 1: 50,000 topographic map, Sentinel radar images, information about Dubai and river roughness coefficient have been used as research data. ARCGIS, HEC-RAS and SNAP software are also considered as research tools. This research has been done in 4 stages, which in the first and second stages have been determined by using Sentinel 1 radar images and field visits, respectively, in the flooded areas in April 2009. In the third stage, using the HEA-RAS method, the floodprone areas of the region have been identified and in the fourth stage, the obtained results have been compared and evaluated. The results of the evaluation of the flooded areas using radar images and field visits indicate that due to the floods in April 2019, 0.562 and 1.212 km2 of the urban area, respectively, have been flooded. The results of the HEC-RAS method also indicate that 1.542 km2 of the urban area of Noorabad is at risk of flooding with a 100year return period. Evaluation and comparison of the results obtained through different methods indicate that the obtained results are consistent with each other. In fact, the areas identified in the field visits as flooded areas are also identified in the radar images as flooded areas. Based on the results of the HEC-RAS method, these areas are considered to be floodprone areas.