کاهش پهنۀ خطر سیل در حوضۀ دشت کاشان از طریق اجرای سناریوی آمایش خطرمدار

هرساله سطح وسیعی از کشور تحت تاثیر طغیان آب رودخانه‌ها و جاری شدن سیلاب قرار می‌گیرد. اجرای برنامه‌های آمایشی در راستای مدیریت خطر سیل با تشخیص پتانسیل‌ها و محدودیت‌های موجود در هر حوضه و تلاش برای کاهش سیلاب و افزایش بهره‌وری اراضی تاثیرات چشمگیری دارد. هدف اصلی این تحقیق، معرفی رویکرد جدید آمایش خطرمدار با توجه به پهنۀ خطر سیل، در حوضۀ آبخیز دشت کاشان است. به‌منظور تهیۀ نقشۀ احتمال و حساسیت سیل حوضه با استفاده از مدل ebf، از پارامترهای طبقات ارتفاعی، درصد شیب، انحنای زمین، شاخص رطوبت توپوگرافی، توان آبراهه، میانگین بارندگی، فاصله از رودخانه، سنگ‌شناسی، نوع خاک و کاربری اراضی در حوضۀ دشت کاشان استفاده شد. ابتدا همۀ پارامترها با استفاده از نرم‌افزار arc gis10.4 با فرمت رستری تهیه شدند. برای تهیۀ نقشۀ کاربری سال‌های 1985 و 2017 از تصاویر ماهواره‌ای لندست 5 (mss) و 8 (oli) و نرم‌افزار envi5.3 و الگوریتم حداکثر احتمال استفاده شد. سپس نقشۀ موقعیت جغرافیایی 213 نقطۀ سیل‌گیر در منطقه تهیه شد. نقاط به‌صورت تصادفی به گروه‌هایی متشکل از 149 نقطه (70 درصد) و 64 نقطه (30 درصد) به‌ترتیب برای واسنجی و اعتبارسنجی تقسیم شدند و بعد از آن احتمال رخداد سیل برای هر طبقه از پارامترها محاسبه شد. وزن‌های به‌دست‌آمده در لایه‌های مربوط اعمال شد و با استفاده از توابع روی‌هم‌گذاری نقشۀ نهایی پهنه‌بندی خطر سیل به‌دست آمد. سپس عوامل موثر در سیل، در دو دستۀ معیارها و محدودیت‌ها، براساس توابع فازی استانداردسازی و با استفاده از روش ahp وزن‌دهی و با مدل wlc روی‌هم‌گذاری شدند. در نهایت نقشۀ نهایی آمایش خطرمدار براساس کاربری سال‌های 1985 و 2017 به‌دست آمد. نتایج نشان داد که در نقشه‌های آمایش خطرمدار هر دو سال، کاربری حفاظت بیشترین درصد (به‌ترتیب 69 و 68.7 درصد) و کاربری کشاورزی با طبقۀ متوسط، کمترین درصد (به‌ترتیب 0.05 درصد و0.014 درصد) از مساحت حوضۀ دشت کاشان را دارا هستند.

Reducing the flood hazard zone in the Kashan plain watershed through the implementation of the Risk land use planning scenario

Each year, a wide range of countries are affected by river water outbreak and flooding. The implementation of land use planning programs, has significant impacts on flood risk management by identifying the potential and limitations of each basin and attempting to reduce flood and increase land productivity. The main objective of this study is to provide a new Risk land use planning approach with regard to flood hazard zone in Kashan Plain watershed. In order to prepare the probability and susceptibility map of the flood watershed ,using the EBF model, the parameters of elevation classes, gradient percent, ground curvature, topographic humidity index, drainage capacity, mean rainfall, distance from the river, lithology, soil type and land use on flood Basin of Kashan plain was used. First, all parameters were prepared using the Arc GIS10.4 software with Raster format. Landsat 5 (MSS) and 8 (OLI) and ENVI5.3 softwares and maximum probability algorithms were used to provide a map of use of 1985 and 2017. Then a map of the geographical location of 213 floodgates was prepared in the region. The items were randomly assigned to groups of 149 points (70%) and 64 points (30%) for calibration and validation respectively, respectively. After that, the probability of flood event was calculated for each class of parameters. The obtained weights were applied to the respective layers Using the mapping functions, the final map of flood hazard zonation was obtained. Then, the factors affecting flooding were categorized into two categories of criteria and constraints based on standardized fuzzy functions and weighed using the AHP method and were fitted with the WLC model. Finally, the final map of the Risk land use planning was based on theland use of 1985 and 2017. The results showed that in the twoyear risk Risk Land use planning, conservation land use had the highest percentage (69% and 68.7% respectively) of Kashan plain area, and land use of agricultural with the middle class had the lowest percentage (0.05% and 0.014% respectively). %) Of the area of Kashan plain watershed.