کاربرد نظریۀ انگیزش حمایتی جاذبۀ ترس برای ارتقای فرهنگ ایمنی در برابر زلزله (مطالعۀ موردی تاثیر زلزلۀ اهر ورزقان در اصلاح نگرش و رفتار مردم در برابر زلزله)

عدم آگاهی لازم در مورد زلزله، شیوه‌های صحیح پناهگیری، شیوه‌های صحیح ساخت‌و‌ساز و مقاومت ساختمان‌ها، مقاوم‌سازی سازه‌ای و غیرسازه‌ای، اطلاعات ناکافی در مورد گسل‌های فعال و دانش زمین‌لرزه و نیز عدم باور عمومی به اینکه می‌توان با آگاهی و به‌کار بستن اصول ایمنی، خسارات و آثار سوء زلزله را به حداقل رساند، در پی وقوع هر زلزله، همواره هزینه‌های مادی و معنوی بیشماری را بر کشور تحمیل می‌کند. اصلاح این نگرش و ایجاد باورها و رفتارهای جدید در اذهان عمومی، می‌تواند تا حد زیادی این خسارات را کاهش دهد و سبب افزایش ایمنی کشور در برابر زلزله شود. استفاده از روش‌ها و پیام‌های ارتباطی با اتکا به شیوه‌های اقناعی، می‌تواند باورهای جدیدی در افراد ایجاد کند و رفتار آنها را مطابق باورهای جدید تغییر دهد [1]. یکی از روش‌های معمول برای اقناع و تغییر نگرش در افراد، ایجاد ترس در آنهاست؛ به‌گونه‌ای که ترس ایجادشده، افراد را از موضعی انفعالی به‌سمت اقدام و بروز رفتارهای جدید سوق می‌دهد. در این مقاله وقوع زلزلۀ اهر ورزقان به‌عنوان پیام ترس‌آور برای مردم شهر تبریز، که در مجاورت کانون زلزله قرار داشتند، در نظر گرفته شده و حد تغییر رفتار و نگرش آنها پس از دریافت این پیام هشداردهنده سنجیده شده است. همچنین در این مقاله نتایج این پژوهش که به‌صورت میدانی (survey) و با استفاده از ابزار پرسشنامه بین 385 نفر از شهروندان تبریز به شیوه‌ای تصادفی توزیع شد بررسی می‌شود.

Application of Protection Motivation Fear Appeals Theory in Promoting Safety Culture against Earthquake

Lack of enough awareness about the right ways of finding shelter, principles of building construction, structural and nonstructural retrofitting, lack of enough information about the active faults and earthquakes knowledge are among those issues which impose financial and nonfinancial expenses on a country after an earthquake. Making an attitude correction and forming new beliefs and behaviors in public opinion may considerably decrease earthquake loss and damages and enhance the state safety against earthquake. In this regard, using methods of communication and persuasion leads to new beliefs and consequently attitude change. A common method of persuasion and making attitude change in people is to create fear in them so that the fear conducts them from a passive stance towards action and new behavior. This paper deals with AharVarzaghan earthquake as a fearinducing message for Tabriz a city near the epicenter of the earthquake civilians and the limit of their attitude and behavior change, after receiving this alerting message, was evaluated. The research method of this paper is survey and the data was gathered by questionnaires, distributed randomly among 385 Tabriz civilians.