تحلیل همدیدی توفان‌های تندری مخاطره‌آمیز اصفهان

توفان‌های تندری از جمله پدیده‌های جوی محسوب می‌شوند که در برخی از فصول، به‌ویژه فصول انتقالی پاییز و بهار در عرض‌های میانی بسیار روی می‌دهند. این توفان‌ها یکی از مخاطرات جوی محسوب می‌شوند که همه‌ساله خسارات فراوانی را به بخش‌های کشاورزی، باغات و غیره وارد می‌سازند.  شناخت سازوکار، تکوین و توسعۀ این توفان‌ها کمک شایانی در جهت مقابله و یا کنترل آنها می‌کند. در این پژوهش به بررسی توفان‌های تندری شدید اصفهان در یک بازۀ زمانی نوزده‌ساله  (1990 2008) پرداخته شده است. در ابتدا کدهای مربوط به توفان تندری که بارش بیش از 10 میلی‌متر داشته‌اند استخراج و سپس با دریافت داده‌های فشار تراز دریا و ارتفاع ژئوپتانسیل تراز 850 و 500 میلی‌باری در روز بارش از پایگاه داده‌های ncep/ncar سازمان ملی جو و اقیانوس‌شناسی آمریکا، نقشه‌های مورد نیاز در محیط نرم‌افزاری grads ترسیم و الگوهای موجد بارش شناسایی شد. در این پژوهش دو الگوی کلی برای بارش‌های تندری اصفهان شناسایی شد. در الگوی اول (12 نوامبر 1993) در فشار تراز دریا زبانۀ واچرخندی که از سمت شرق گسترش یافته با عبور از شمال دریای عمان و خلیج فارس، موجب فرارفت رطوبت به سمت منطقۀ تحقیق شده و در تراز 850 میلی‌باری، چرخندی با پربند 1500 ژئوپتانسیل متر بر روی منطقه قرار گرفته است. در تراز 500 میلی‌باری هم منطقۀ تحقیق کاملاً در جلوِ ناوۀ عمیق غربی قرار گرفته که علاوه بر تامین رطوبت، ناپایداری را تا تراز‌های بالایی تشدید کرده است. در الگوی دوم (26 آوریل 2006) مرکز کم‌فشار بزرگی با فشار 1008 میلی‌باری بر روی کشور قرار گرفته است. جهت جریانات در این سامانه به گونه‌ای است که هوای مرطوب را به‌سمت کشور شارش می‌دهد و در تراز 850 میلی‌باری منطقۀ تحقیق کاملاً در جلوِ چرخندی با منحنی پربندی1470ژئوپتانسیل متر قرار گرفته است که علاوه بر فرارفت رطوبت خلیج فارس به مرکز کشور، ناپایداری را در این تراز هم تشدید کرده است و در تراز 500 میلی‌باری، همچنان ناوه‌های عمیق غربی با عبور از کشور و منطقۀ تحقیق، ناپایداری را تا ترازهای فوقانی فراهم کرده است.

Synoptic Analysis of Hazardous T hunderstorms in Isfahan

Thunderstorms are sever weather phenomena which occur repeatedly in transitional seasons fall and spring in middle latitudes. These storms are among sever weather hazards which cause a lot of damage to agricultural fields, gardens, etc. Understanding the mechanism, genesis and development of these storms helps us in combatting or controlling them. This study looks at severe thunderstorms in Isfahan over a 19years period (1990 2008). At first the codes of thunderstorms which caused over 10 mm rains were extracted and then based on the data collected from NOAA NCEPNCAR dataset sea level pressure and 850 hPa and 500 mb geopotential height on days of rain the required maps were drawn using Grads software and the precipitation patterns were identified. In this study, two general patterns were identified for thundershower in Isfahan. The first pattern (12 November 1993) at sea level pressure, anticyclone tongue that extends from the East through the Northern Sea of Oman and the Persian Gulf, caused moisture Advection in the study area and at pressure of 850 hPa level, cyclone with the contour 1500 geopotential meters Located on the region. At 500 hPa level, the study area is located completely in the deep trough western that in addition of providing moisture, has intensified instability to higher levels. In the second pattern (26 April 2006) a large low pressure center with 1008 hpa is located on the country. The flows direction in the system is such that flow moist air into the country and at the 850 hpa level, the study area is located fully in front of the cyclone whit contour curve 1470 geopotential meters that in addition to moisture advection of Persian Gulf into the country, has intensified instability in this level and the 500 hpa level, so the deep troughs western, passing through the country and the study area, has provided instability to the upper levels.