تعیین پهنه‌های سیل‌گیر رود کشکان با استفاده از مدل هیدرولیکی به‌منظور کاهش مخاطرات سیل

در میان همۀ مخاطرات طبیعی در کشور، با توجه به آمارهای ثبت‌شده و مشاهدات، سیل از مخرب‌ترین آنهاست و بیشترین فراوانی وقوع را نیز داراست. برای پیش‌بینی دامنۀ خسارات سیل در شرایط مختلف و توجیه اقتصادی و اجتماعی برنامه‌های کنترل و مهار سیل، پهنه‌بندی خطر سیل برای دوره‌های بازگشت‌ مختلف ضرورت دارد. در حوضۀ رودخانۀ کشکان واقع در استان لرستان، با توجه به اینکه روستاها، اراضی زراعی و تاسیسات احداث‌شده در حاشیۀ رودخانه همواره در معرض خطر طغیان سیل قرار دارند، بررسی نواحی مستعد وقوع سیلاب و تهیۀ نقشۀ پهنه‌های سیل‌گیر در این محدوده ضرورت دارد که این تحقیق سعی دارد برای اولین بار به مدلسازی و تحلیل آن بپردازد. در این پژوهش سطوح سیل‌گیر برای دوره‌های بازگشت 2 تا 1000 ساله در بازه‌ای به‌طول 5 کیلومتر از رودخانۀ کشکان با استفاده از مدل الحاقیۀ hecgeoras در محیط arc gis تعیین شد و نتایج نشان داد که از کل مساحت سیل‌گیر مربوط به دورۀ بازگشت 1000 سال، 77 درصد آن مستعد سیل‌گیری با دوره‌های بازگشت کوتاه‌مدت (25 سال) است. همچنین نتایج نشان داد که حتی برای دوره‌های بازگشت کوتاه (2 سال) زمین‌های زراعی اطراف رودخانه در معرض خطر سیل قرار دارند، اما کاربری‌های مسکونی (روستاها) و صنعتی، اغلب از دورۀ بازگشت 25 سال به بالا دچار این مخاطره می‌شوند این مسئله با توجه به شرایط توپوگرافی منطقه در بالادست بازۀ مورد مطالعه، دارای اهمیت بیشتری است. همچنین مخاطرۀ سیلاب و پهنۀ سیل‌گیری رودخانه با توجه به شرایط توپوگرافی منطقه در بالادست بازه دارای اهمیت بیشتری است.

Modeling of Hydraulic Behavior of Kashkan River and Determination of Floodplain Limits Using HECGeoRAS

Prediction, controlling, and reduction of the flood plain have crucial role in integrating watershed management. The flood damage analysis and designing control plans need to identify floodplain limits around the main river according to different return periods. Kashkan River in Lorestan province has been challenged frequently by dangerous floods. Since numerous villages and also agricultural lands are existed near the both sides of the river, they are exposed in flooding hazard. The aim of this study is preparing the floodplain maps of this river for a reach length of 5000 m using HECGeoRAS for different return periods. For this purpose, digital elevation map (DEM) with scale of 1:150, topographic map with scale of 1:50000, crosssections geometry, and peak discharge data recorded in the hydrometric station in upstream of the reach were incorporated. The peak discharge corresponding to return periods 2 to 1000years are estimated as 227 to 5000 m3/s using fitting a three parameters person distribution. Simulation of the hydraulic behavior of the Kashkan River using the HECRAS model indicates that the floodplain area for discharge with return period 25years are 75% of one obtained for 1000years. Additionally, the floodplain area for the upstream of the study reach is greater than the other where. This reveals that construction of the villages and changing the land use in the river borders threaten with low period floods (e.g. 25years).