تحلیل اثر الگوی سینوپتیکی رخداد مخاطره‌آمیز موج گرمای تابستان 1392 و فوت ناشی از آلودگی شهر تهران

دما از عناصر اساسی اقلیم است. بررسی تغییرات ناگهانی یا کوتاه‌مدت و درازمدت و تاثیر آن بر ساختار آب‌وهوای کشور اهمیت بسزایی دارد. از طرفی فراوانی، شدت و دوام دماهای افراطی، در پی تغییرات اقلیمی دهه‌های اخیر، می‌تواند بحران‌های مهمی را در شرایط اکوسیستم ها پدید آورد. این مخاطرات مواردی مانند ذوب سریع برف، سیلاب، آتش‌سوزی، بهمن و... تا شیوع امراض و کاهش محصولات کشاورزی را در بر می‌گیرد. دماهای افراطی در اثر پایداری هوا و نزول و فرونشینی هوا در کلانشهرها اغلب به تشدید آلودگی هوا منجر می‌شود. از عواقب افزایش آلودگی هوا در درجه اول بروز بیماری‌های تنفسی، تشدید بیماری‌های قلبی و ریوی و همچنین افزایش مرگ‌و‌میر در شهرهاست. در ایران هشت کلانشهر به‌عنوان شهرهای آلوده معرفی شده‌اند که اولین و مهم‌ترین آنها شهر تهران است؛ به‌طوری که از هر سه روز در سال، یک روز توسط یک یا چند آلاینده آلوده است. شرایط توپوگرافی و محصور شدن در بین سد کوهستانی البرز نیز به تشدید این وضعیت می انجامد. تهران در تابستان 1392 (تیر و مرداد) در پی استیلای امواج گرما و رسیدن دما به بیش از 40 درجه سانتی‌گراد، براساس گزارش سازمان هواشناسی به رکورد گرم‌ترین روزهای سال در 60 سال گذشته رسید ]1[؛ به‌طوری که بنابر گزارش اداره کل حفاظت محیط زیست تهران پایداری هوا و کاهش کیفیت هوا سبب بروز شرایط ناسالم به‌مدت سه هفته پیاپی در تهران شد. در پژوهش پیش رو، به‌منظور شناسایی منشا و الگوی سینوپتیکی امواج گرمای رخ‌داده، از داده های دمای سطح زمین سازمان هواشناسی و همچنین نقشه‌های فشار، ارتفاع و دما در ترازهای سطح زمین، 700 و 500 هکتوپاسکال از پایگاه ncep/ncar و نمودار اسکیوتی پایگاه دانشگاه وایومینگ آمریکا و همچنین آمار فوت‌شدگان بیماری های قلبی عروقی، بیماری های تنفسی و سرطانی در زمان مذکور از بخش انفورماتیک سازمان بهشت زهرا استفاده شد. نتایج نشان داد که استقرار زبانه های کم فشار گنگ در سطح زمین و پرفشار آزور و لایه وارونگی در تراز میانی و بالای جو، سبب پایداری و افزایش دما و در پی آن حبس شدن آلاینده ها در سطح زمین و کاهش کیفیت هوا در تهران شد که در نهایت افزایش دوبرابری مرگ‌و‌میر بیماران تنفسی را در پی داشت.

Synoptic survey on death rate resultant of Tehran air pollution during heat wave in summer 2013(1392)

Air pollution is the results of industrial development increased continuously by overpopulation urbanization expanse and use more fossil fuels. One of the most important air pollution consequences is breathing disease, intensification of heart and pulmonary diseases and also increasing mortality in the cities. Tehran is one of the most polluted cities in the world, so that; it is polluted by a pollutant or some pollutant one day of each 3 days. On the other hand, topographic situations and locating in Alborz Mountains increase it. In both July and August 2013, when the temperature reached over 40c° most of the times in heat waves, the air go stable and the quality of the air decreased and unhealthy conditions overcame for several weeks in Tehran.Based on the reports of meteorology organization, Tehran had the hottest days in summer 1392 (2013) ( Tir(July) and Mordad(August)) in recent 60 years. Air stability caused decrease of air quality and unhealthy conditions development for three weeks. Recognition of air pollutions origins and their synoptic patterns is useful for forecasting unhealthy conditions and control them. paper, temperatures data were received from meteorology organization;, pressure, altitude and temperature maps in sea level, 700 and 500 HCT Pascal conditions were gotten from NCEP/NCAR and SkewT was got from UniversityofWyoming to recognize the synoptic pattern of the conditions. The results of the study showed Gang Cyclone tongue in SLP map and Anticyclone Azore and also inversion in middle and upper atmosphere caused air stability and increase of the temperature and then trapped the polluters near the ground caused decrease of air quality in Tehran.